15 πράγματα που δε γνωρίζαμε για τον σπουδαίο Βαγγέλη Παπαθανασίου

Οι πολυδιάστατες ονειρικές ηλεκτρονικές συνθέσεις του Βαγγέλη Παπαθανασίου ακούστηκαν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης.

Χριστίνα Τσατσαράγκου, Γεωργία Οικονόμου

Ήταν ένας από τους τελευταίους μεγάλους Έλληνες μουσικοσυνθέτες. Ένας από τους πρωτοπόρους της ηλεκτρονικής μουσικής που έγινε γνωστός σε όλον τον κόσμο με το μικρό του όνομα: Vangelis. Το 1982, τιμήθηκε με Όσκαρ για την μουσική επένδυση της ταινίας «Οι δρόμοι της φωτιάς», ενώ οι πολυδιάστατες ονειρικές ηλεκτρονικές συνθέσεις του ακούστηκαν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης.

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου έχασε τη ζωή του στα 79 του χρόνια αφήνοντας φτωχότερο το παγκόσμιο μουσικό στερέωμα.

Εμείς ψάξαμε και βρήκαμε 15 πράγματα που οι περισσότεροι αγνοούν για αυτόν.

• Το ταλέντο του στη μουσική φάνηκε από την αρχή. Ξεκίνησε να συνθέτει από την ηλικία των τεσσάρων ετών, ενώ έδωσε την πρώτη του δημόσια παράσταση στην ηλικία των έξι, χωρίς να έχει καμία μουσική εκπαίδευση. Ήταν αυτοδίδακτος παρά τις πιέσεις των γονιών του, αλλά και των δασκάλων του, που τον προέτρεπαν να κάνει μαθήματα μουσικής. Αργότερα, σπούδασε κλασική μουσική, ζωγραφική και σκηνοθεσία στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στην Αθήνα.
• Τέλη της δεκαετίας του 1940 ο συνθέτης στα πρώτα του βήματα αναγνωρίζεται από τον συγγραφέα Στράτη Μυριβήλη, που λέει για εκείνον: “Ανάμεσα στις ευχάριστες εκπλήξεις που με περίμεναν στον Βόλο, ήταν και ένα παιδάκι έξι ή εξήμισυ χρονών που ανακάλυψα προικισμένο με το θείο δώρο του ταλέντου. Ο μικρός αυτός με τις ποδίτσες της πρώτης δημοτικού και με τα γκρίζα γελαστά ματάκια του, είναι από τώρα ένας αυτοδίδακτος μικροσκοπικός συνθέτης. Μου έπαιξε στο πιάνο δύο συνθέσεις του που με κατέπληξαν. Πρέπει να δει κανείς τα μικροσκοπικά δαχτυλάκια του να αγωνίζονται να πιάσουν τις θαυμάσιες συγχορδίες που κανείς δεν του δίδαξε, πρέπει να ακούσει τους χρωματισμούς και τα χαριτωμένα ευρήματά του, για να καταλάβει το νόημα του Ευαγγελιστού που είπε: Πνεύμα ο Θεός και όπου θέλει πίνει”.
• Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 κάνει τα πρώτα του βήματα στη μουσική με τη συμμετοχή του στο συγκρότημα Forminx. Το όχημα για την επιτυχία του συγκροτήματος ήταν το τραγούδι Jeronimo Yanka που σημείωσε τεράστια επιτυχία καθώς το 45άρι άλμπουμ έγινε χρυσό την πρώτη εβδομάδα κυκλοφορίας του.
• Το 1968 μετακόμισε στο Παρίσι και μαζί με τον Λουκά Σιδερά και τον Ντέμη Ρούσο δημιούργησαν τους Aphrodite’s Child, το συγκρότημα που έμελλε να γίνει το πιο επιτυχημένο ελληνικό συγκρότημα στο εξωτερικό. “Παιδί” τους το επιτυχημένο διπλό άλμπουμ με τον τίτλο 666 που έχει χαρακτηριστεί ένα από το διαμάντια της προοδευτικής -ψυχεδελικής μουσικής. Ήταν αυτό που του έδωσε την ώθηση για την αρχή μιας διεθνούς καριέρας.
• Παράλληλα με τους Aphrodite’s Child, άρχισε δειλά να ασχολείται και μόνος με τη σύνθεση και στρέφεται στο συνθεσάιζερ. Το 1970 όταν έγραψε την μουσική για μία ταινία του Χένρι Χάπιερ, ενώ ακολούθησε ένα ακουστικό ντοκιμαντέρ επηρεασμένο από της φοιτητικές εξεγέρσεις στο Παρίσι του 1968. Το 1973 ξεκίνησε μία επιτυχημένη συνεργασία με τον σκηνοθέτη Φρέντερικ Ροσίφ για μία σειρά ντοκιμαντέρ για την άγρια φύση, ενώ το 1974, λίγο προτού μεταβεί από το Παρίσι στο Λονδίνο κυκλοφόρησε το σόλο άλμπουμ Earth, με εμφανείς τις επιρροές από την ελληνική μουσική.
• Λίγοι ίσως θυμούνται ότι ο Παπαθανασίου είχε συνεργαστεί το 1978 με την σπουδαία Ελληνίδα ηθοποιό Ειρήνη Παππά στο άλμπουμ με τίτλο “Ωδές”, ένα άλμπουμ με παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια. Το 1986 συνεργάστηκαν ξανά στο άλμπουμ “Ραψωδίες”.
• Οι συνθέσεις του Παπαθανασίου έγιναν σπουδαία σάουντρακ και πλαισίωσαν μεγάλες κινηματογραφικές παραγωγές. “Οι δρόμοι της φωτιάς” (Chariots of Fire) για την ομώνυμη ταινία του 1981 η οποία απέσπασε το Όσκαρ Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής το 1982. Η ταινία εξιστορεί την προσπάθεια τριών Βρετανών δρομέων στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924 στο Παρίσι.
• Δεν μπορούμε παρά να αναφέρουμε την καταπληκτική μουσική που έχει γράψει για πολλές ταινίες μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικές παραγωγές. Ξεχωρίζουν οι ταινίες: “Vortex – Το πρόσωπο της μέδουσας” (1967) του Νίκου Κούνδουρου, “Ο αγνοούμενος” (Missing, 1982) του Έλληνα σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά, “Blade Runner” (Μπλέιντ Ράνερς: Ομάδες Εξόντωσης, 1982) ταινία επιστημονικής φαντασίας του Ρίντλεϊ Σκοτ, “Η ανταρσία του Μπάουντυ” (1984) του Ρότζερ Ντόναλτσον, “Francesco” (1989) της Liliana Cavani, “1492: Χριστόφορος Κολόμβος” (1492 – Conquest of Paradise, 1992) για το οποίο απέσπασε το βραβείο Echo Awards αλλά και το βραβείο του Χρυσού Λέοντα, “Τα μαύρα φεγγάρια του έρωτα” (Bitter Moon, 1992) του Ρόμαν Πολάνσκι, “Καβάφης” (1996) του Γιάννη Σμαραγδή, “Αλέξανδρος” (Alexander, 2004) του Όλιβερ Στόουν και ”Ελ Γκρέκο” (2007) του Γιάννη Σμαραγδή.
• Το ενδιαφέρον του για τις τέχνες ήταν ατελείωτο. Το 1997 έκανε την πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα, καθώς σχεδίασε και διηύθυνε εξ ολοκλήρου την τελετή έναρξης του 6ου Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ανοιχτού Στίβου της IAAF που πραγματοποιήθηκε στο Παναθηναϊκό της Αθήνας.
• Το όνομά του σε όσους γνωρίζουν το έργο του φέρνει στο μυαλό… το διάστημα. Όπως δήλωνε ο ίδιος η εξερεύνηση του διαστήματος ήταν κάτι που τον ενθουσίαζε από μικρό παιδί. Το 1980 επένδυσε μουσικά τη σειρά “Cosmos: A Personal Voyage” του Καρλ Σαγκάν, που είχε ως κύριο θέμα τη θέση του ανθρώπου στο σύμπαν και την ύπαρξη εξωγήινης ζωής. Η σειρά πήρε βραβείο Έμμυ και προβλήθηκε σε 69 χώρες και σε 500 εκατομμύρια τηλεθεατές.
• Το 1991 αναλαμβάνει την… “υποβρύχια” μουσική για τα ντοκιμαντέρ του παγκοσμίου φήμης ωκεανογράφου Ζακ-Υβ Κουστώ.
• Έχει αστεροειδή με το όνομά του! Το 1995, ως φόρο τιμής στην μουσική του προσφορά αλλά και στην αγάπη του για το διάστημα, το Minor Planet Center της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης έδωσε το όνομα του συνθέτη στον Αστεροειδή της Κύριας Ζώνης 6354, που πλέον ονομάζεται 6354 Vangelis.
• Το 1999 συνθέτει τη μουσική που συνόδευσε την παρουσίαση του επίσημου εμβλήματος των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, ενώ δημιουργεί και τη μουσική για την τελετή παράδοσης την ολυμπιακής φλόγας τόσο στο Σίδνεϊ όσο και από το Σίδνεϊ στην Αθήνα.
• Μία μυθική βραδιά το καλοκαίρι του 2001 ο Παπαθανασίου παρουσίασε το έργο “Μυθωδία” στους στύλους του Ολυμπίου Διός. Η μουσική του έργου δημιουργήθηκε ώστε να συνοδεύσει τη διαστημική αποστολή της ΝΑΣΑ 2001: Οδύσσεια στον Άρη. Ήταν μία φαντασμαγορική μουσική παράσταση, κατά τη διάρκεια της οποίας προβάλλονταν με ειδικά οπτικά εφέ απεικονίσεις κυρίως από θεούς της αρχαίας Ελλάδας και διαστημικές εικόνες της ΝΑΣΑ. Μετά το τέλος της μουσικής παράστασης η γαλλική κυβέρνηση απένειμε στον Παπαθανασίου τον τίτλο του “Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής” σε μία τελετή που έλαβε χώρα στο περιστύλιο του Ζαππείου.
• Η ΝΑΣΑ το 2003 του απένειμε το μετάλλιο δημόσιας συνεισφοράς σε αναγνώριση εξαιρετικής συνεισφοράς στο όραμα της. Και το 2013, υιοθέτησε για δεύτερη φορά τη μουσική του με ένα πρωτότυπο μουσικό έργο που δημιουργήθηκε για να πλαισιώσει το βίντεο από την αποστολή Ήρα (Τζούνο), που απεικονίζει συγχρόνως την κίνηση της Γης και της σελήνης μαζί για πρώτη φορά. Το βίντεο απαθανατίστηκε κατά τη διάρκεια της αποστολής καθ’ οδόν για το σύστημα του πλανήτη Δία.
• Το 2003 αποκάλυψε την ικανότητα του στη ζωγραφική παρουσιάζοντας 70 δικά του έργα ζωγραφικής στα πλαίσια της Βαλένσια Μπιενάλε στην Ισπανία. Μετά την επιτυχία της έκθεσης Vangelis Pintura, τα έργα του εκτίθενται σε σημαντικές γκαλερί σε όλο τον κόσμο. Την ίδια χρονιά, ο Παπαθανασίου παρουσίασε επίσης ένα βιβλίο που περιέχει μερικά από τα ωραιότερα έργα του, με τίτλο “Vangelis”.

Βραβεία και διακρίσεις

• Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού 1982 για την μουσική στη ταινία “Δρόμοι της φωτιάς”.
• Χρυσός Λέοντας στο Cannes Lions International Advertising Festival, για την μουσική “Ask the Mountains” σε τηλεοπτική διαφήμιση.
• Βραβείο Max Steiner Award το 1989, για σύνθεση και παρουσίαση διακεκριμένης κινηματογραφικής μουσικής.
• Βραβείο Echo (Γερμανία) για τον διεθνή καλλιτέχνη της χρονιάς 1992.
• Βραβείο του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Φλάνδρας (Βέλγιο) για καλύτερη μουσική επένδυση κινηματογραφικής ταινίας.
• Βραβείο του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βαλένθια για καλύτερη μουσική επένδυση κινηματογραφικής ταινίας.
• Βραβείο Κοινού για καλύτερη μουσική επένδυση κινηματογραφικής ταινίας από την Παγκόσμια Ακαδημία Μουσικής Επένδυσης στη Φλάνδρα, Βέλγιο.
• Βραβείο Απόλλων το 1993 για τη συνεισφορά του στη μουσική από την Εταιρεία των Φίλων της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
• Ο τίτλος του Ιππότη του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων της Γαλλικής Δημοκρατίας το 1992. Η απονομή έγινε από τον Γάλλο υπουργό παιδείας.
• Δύο φορές το Παγκόσμιο Μουσικό Βραβείο του Μόντε Κάρλο, για τον Έλληνα καλλιτέχνη με τις μεγαλύτερες πωλήσεις.
• Ο τίτλος του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας το 2001.
• Βραβείο RIAJ (Δισκογραφική Βιομηχανία της Ιαπωνίας) για διεθνές τραγούδι της χρονιάς 2002.
• Μετάλλιο Δημόσιας Συνεισφοράς της NASA σε αναγνώριση εξαιρετικής συνεισφοράς στο όραμα της NASA το 2003.
• Το 2013 τα Ελληνικά Ταχυδρομεία εξέδωσαν γραμματόσημα τα οποία τον απεικόνιζαν.
• Τιμητικό διδακτορικό δίπλωμα από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών το 2008, παραχωρώντας του το διακεκριμένο τίτλο του ομότιμου καθηγητή. Το διδακτορικό του δόθηκε για την εξαιρετική συμβολή του στη μουσική παιδεία του ελληνικού λαού, καθώς και για τη διάδοση του μηνύματος του Ελληνισμού σε όλο τον κόσμο.

πηγή news247.gr