Μάγδα Κλαυδιανού
Η ανυπολόγιστης αισθητικής και ιστορικής αξίας ιδιωτική συλλογή του αρχοντικού Ρώμα επέζησε πολέμων, σεισμών και φυσικής φθοράς και κινδυνεύει να χαθεί με ευθύνη της περιφερειάρχη Ιονίων Νήσων Ρόδης Κράτσα και της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, η οποία δεν εκτελεί απόφαση του ίδιου της του υπουργείου για εξαγορά της από το ΥΠΠΟΑ.
Αν οι ιδιωτικές συλλογές έπαιρναν βραβείο, σίγουρα ο θησαυρός της οικείας Ρώμα θα κέρδιζε το πρώτο! Περιλαμβάνει παλαίτυπα, πίνακες μεγάλων Ελλήνων και ξένων ζωγράφων, στρατιωτικές στολές, χαρακτικά, βιβλιοθήκη με 12.000 τίτλους, εικόνες σπάνιας τεχνοτροπίας, βενετσιάνικα έπιπλα, επιστολές, χυτά γλυπτά, όπλα, σπάνια χειρόγραφα κ.ά. Σαν να λέμε, το κέντρο της νεότερης διπλωματικής ιστορίας της Ελλάδας σε υλική μορφή…
Και όλα αυτά μέσα σε ένα αρχοντικό του 17ου αιώνα, το οποίο το 1880 αγοράστηκε από τον Αλέξανδρο Ρώμα και από τότε ανήκει στην οικογένεια. Είναι το μοναδικό δείγμα μεγάλης αστικής οικίας που υπάρχει στη Ζάκυνθο μετά τη σεισμοπυρκαγιά του 1953, η οποία ισοπέδωσε το νησί. Είναι εκεί, μαζί με κάποια άλλα πετράδια του πολιτισμού, για να μας καθησυχάζει ότι η Ζάκυνθος δεν είναι ένα απέραντο Airbnb και boutique hotel.
Η οικογένεια Ρώμα εντοπίζεται αρχικά στην Ιταλία στις αρχές του 13ου αιώνα και εγκαθίσταται στη Ζάκυνθο από τα μέσα του 15ου αι. Μέλη της υπήρξαν, μεταξύ πολλών άλλων ιστορικών προσώπων, ο Φιλικός Διονύσιος δε Ρώμα (με καταλυτικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821), ο Αλέξανδρος Ρώμας (πρόεδρος της Βουλής και δημιουργός ιδίοις αναλώμασι του Σώματος των «Ελλήνων Ερυθροχιτώνων» στους Βαλκανικούς Πολέμους), ο Διονύσιος Α. Ρώμας (θεατρικός συγγραφέας, ιδρυτής του Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας)και ο Σπυρίδων Ρώμας (υπουργός Παιδείας).
Ιστορικό
Ας δούμε, όμως, τις περιπέτειες της συλλογής αυτής και του αρχοντικού Ρώμα. Τον Αύγουστο του 2019, η άρτι εκλεγείσα περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων Ρόδη Κράτσα πρότεινε στην οικογένεια Ρώμα να αγοράσει η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων (ΠΙΝ) το αρχοντικό και η οικογένεια συμφώνησε, όμως τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου η ΠΙΝ δήλωσε οικονομική αδυναμία να προβεί στην αγορά του οικήματος και η κ. Κράτσα υποσχέθηκε ότι θα συντάξει τεχνικό δελτίο για να αιτηθεί χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του υπ. Ανάπτυξης. Πράγματι, στο τέλος του 2020 κατέθεσε το τεχνικό δελτίο, το οποίο της επεστράφη ως εκπρόθεσμο – το ποσό που ζητούσε ήταν 15 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, έθεσε ζήτημα πιστοποίησης από το υπ. Πολιτισμού για τη σημασία και την αναγκαιότητα διατήρησης του αρχοντικού Ρώμα.
Με απόφαση του ΥΠΠΟΑ που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 5499/Β/14-12-2020, «χαρακτηρίστηκε η συλλογή που φυλάσσεται στην Οικία Ρώμα στη Ζάκυνθο ως σύνολο κινητών μνημείων, […] δηλαδή συγκροτεί σύνολο με ιδιαίτερη ιστορική και καλλιτεχνική αξία, τα αντικείμενα σπανίζουν και υπάρχει κίνδυνος απώλειάς τους». Στις 16.03.2021 εκδόθηκε η διαπιστωτική πράξη χαρακτηρισμού της οικίας Ρώμα ως αρχαίου μνημείου. Στις 24.08.2021 το ΥΠΠΟΑ εγκρίνει το πόρισμα της Εκτιμητικής Επιτροπής του και τη μεταβίβαση της κυριότητας της συλλογής στο υπουργείο έναντι του (παντελώς συμβολικού) ποσού των 3.911.000 ευρώ. Στις 23.10.2021, στο πλαίσιο επίσκεψης της υπ. Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη στη Ζάκυνθο, γίνεται αυτοψία στο αρχοντικό Ρώμα παρουσία της (συνοδευόμενης από τη σύμβουλο επικοινωνίας της Άννα Παναγιωταρέα), του βουλευτή Ζακύνθου Δ. Ακτύπη και του τότε αντιπεριφερειάρχη Γ. Στασινόπουλου.
Από τον Σεπτέμβριο του 2021 και μετά, σιγή ασυρμάτου. Το ΥΠΠΟΑ δεν έχει προχωρήσει τις σχετικές ενέργειες εξαγοράς, παρότι, όπως διαβάζουμε στο πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη (ΣτΠ), στον οποίο απευθύνθηκε η οικογένεια διαμαρτυρόμενη για την αβελτηρία του υπουργείου, είναι υποχρεωμένο να εκτελέσει την ανέκκλητη ειλημμένη απόφαση.
Η απάντηση του υπουργείου στον ΣτΠ είναι ότι το ακίνητο πρέπει πρώτα να αγοραστεί από την ΠΙΝ και αυτό αποτελεί «αναγκαίο όρο όχι μόνο λόγω του όγκου και της κατάστασης διατήρησής της […] αλλά, κυρίως, προκειμένου να αποφευχθεί το ενδεχόμενο διάσπασης της ιστορικής, αισθητικής και νοηματικής συνοχής της με το ακίνητο». Στο πόρισμά του στις 05.10.2022, ο ΣτΠ αναφέρει ότι «από κανένα σημείο της συγκεκριμένης απόφασης ή των 
σχετικών εγγράφων που την συνοδεύουν, δεν συνάγεται ως αναγκαίος όρος για την αγορά της κινητής συλλογής η προηγούμενη εξαγορά του οικήματος από την Περιφέρεια», παρ’ όλα αυτά, το ΥΠΠΟΑ εμμένει στη θέση αυτή.
Προφάσεις εν αμαρτίαις
Φταίει ο Covid-19, η γραφειοκρατία του Δημοσίου και γενικά όλοι οι άλλοι εκτός από τις αμιγώς υπεύθυνες, Λίνα Μενδώνη και Ρόδη Κράτσα, κυρίως την τελευταία, που με την κωλυσιεργία της κινδυνεύει να καταστραφεί η συλλογή. Υστερα από πολλές οχλήσεις της εντολοδόχου της οικογένειας, Ιωάννας Λαχανά, η οποία αιτήθηκε να της αποσταλεί το σχέδιο της Περιφέρειας, και δύο επερωτήσεις της παράταξης «ΑΝΑΣΑ στα Ιόνια Νησιά» σχετικά με το θέμα, η κ. Κράτσα ανέθεσε στην αντιπεριφερειάρχη Κατερίνα Μοθωναίου (η οποία, σημειωτέον, έχει χρεωθεί άπειρες αρμοδιότητες) την ενασχόληση με την εξαγορά του ακινήτου, διαδικασία που απαιτεί μακρύ χρόνο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα αντικείμενα της συλλογής, και θα ξανακαταθέσει τεχνικό δελτίο, γιατί, όπως δηλώνει, έχει «ζωηρό ενδιαφέρον» για την υπόθεση.
Ο πολιτισμός στη χώρα μας ίσως ποτέ ώς τώρα δεν έχει ταλανηθεί από τόση τοξικότητα όση τα τελευταία τρία χρόνια (τσιμέντωμα Ακρόπολης, σταθμός μετρό «Βενιζέλος» στη Θεσσαλονίκη, συλλογή Στερν κ.ά.). Δεν είμαστε αισιόδοξοι. Όμως, μια τόσο πολύτιμη –κυριολεκτικά και μεταφορικά– συλλογή, που φυλάσσεται και συντηρείται με προσωπικές θυσίες της οικογένειας Ρώμα σε ένα σπίτι 22 μέτρα από τη θάλασσα, δεν θα έπρεπε να μεταφερθεί σε ένα πιο κατάλληλο περιβάλλον; Τι περιμένουμε; Να αποτελειώσει το έργο της η υγρασία, ανοίγοντας ακόμα μια τρύπα σ’ αυτόν τον κουρελιασμένο μανδύα του «ενδιαφέροντος» της Πολιτείας για τον πολιτισμό;
Δήλωση στην «Εφ.Συν.» της πληρεξούσιας δικηγόρου της οικογένειας Ρώμα, Ιωάννας Π. Λαχανά
Το υπουργείο Πολιτισμού δεν εκτελεί πάνω από ένα χρόνο την απόφαση της Διοίκησης για τη μεταβίβαση της κινητής συλλογής της οικογένειας Ρώμα στη Ζάκυνθο, ανεκτίμητης εθνικής και πολιτιστικής αξίας, επικαλούμενο ανύπαρκτο σχέδιο φορέα, που δεν προκύπτει από δημόσια έγγραφα. Η καθυστέρηση της εκτέλεσης της απόφασης καθιστά υπεύθυνο το υπουργείο Πολιτισμού για όποια ζημία υποστεί η κινητή συλλογή. Αγνοεί μάλιστα το ΥΠΠΟΑ και την Ανεξάρτητη Αρχή “Συνήγορος του Πολίτη”, που επισημαίνει συμπεριφορά του αντίθετη στην αρχή της χρηστής διοίκησης. Αναρωτιέμαι αν υπάρχει κράτος δικαίου, που τηρεί τους νόμους.
»Η Περιφέρεια, όπως πληροφορούμαστε από δημοσιεύματα, ισχυρίζεται ότι προχωρά, με τη σύμφωνη γνώμη της οικογένειας, για την εξαγορά του ακινήτου και μάλιστα ότι η οικογένεια πίεζε προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν ισχύει κάτι τέτοιο, το διαψεύδουμε, διότι, παρόλο που αιτήθηκε η οικογένεια παράσταση ενώπιον της Οικονομικής Επιτροπής και του Π.Σ. της ΠΙΝ, δηλώνοντας ότι είναι στη διάθεση κάθε δημόσιου φορέα που δύναται να αξιοποιήσει το ακίνητο, δεν κλήθηκε ποτέ. Οι αποφάσεις της ΠΙΝ πάσχουν από την έλλειψη προηγούμενης ακρόασης.
| Το zantevoice.gr δεν έχει οικονομική υποστήριξη από καμία γκρίζα, κυβερνητική, επιχειρηματική, τραπεζική ή άλλη πηγή που θα του “υπαγορεύει” τί να πει και τί όχι. Το zantevoice.gr δεν έχει διαφημίσεις! Το zantevoice.gr έχει μόνο την στήριξη των επισκεπτών του για να πληρώνει τα λειτουργικά έξοδά του. Αν θες να υπάρχει το zantevoice.gr στήριξε την προσπάθειά του με κλικ εδώ. |
»Η Περιφέρεια πρέπει να σταματήσει να αποτελεί εμπόδιο στην ολοκλήρωση της μεταβίβασης της κινητής συλλογής, δίνοντας ελπίδες στο ΥΠΠΟΑ ότι θα ολοκληρώσει τη διαδικασία σε σύντομο χρόνο. Αν συνεχίσουν αυτή την τακτική, εισηγούνται τον θάνατο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και λυπάμαι γιατί η κ. περιφερειάρχης κατάγεται από τη Ζάκυνθο και θα έπρεπε να έχει πιο υπεύθυνη στάση.
πηγή efsyn
