Τα μέτρα της πανδημίας για τον περιορισμό της διασποράς της και οι κανόνες υγιεινής έχουν επηρεάσει και θα επηρεάσουν το σύνολο της καλλιτεχνικής παραγωγής για αβέβαιο χρονικό διάστημα, πιθανόν μέχρι και τα Χριστούγεννα από ότι υπολογίζεται διεθνώς από την ειδησεογραφία. Αυτή η δεύτερη κρίση πλήττει πολύ βαριά τους εργάτες της Τέχνης, όπως όλους τους εργαζόμενους.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη μέχρι πρόσφατα δεν έχει πάρει καμία απόφαση να εφαρμόσει, κατ’ αντιστοιχία για το σύνολο του καλλιτεχνικού κόσμου, τα ήδη ισχύοντα μέτρα που προβλέπονται για όλες τις υπόλοιπες κατηγορίες εργαζομένων. Ηθοποιοί, σκηνογράφοι, μουσικοί, συνθέτες, τραγουδιστές, ταξιθέτες, ταμίες, εκτέλεση παραγωγής, οργάνωση παραγωγής, τεχνικοί, γραφίστες και τόσοι ακόμη περιφερειακοί επαγγελματίες στο χώρο του Πολιτισμού μένουν χωρίς δουλειά.
Ο κ. Μητσοτάκης ξεκαθάρισε με τον πιο επίσημο τρόπο ότι “κρίνεται απίθανο να επιτραπούν μέσα στο καλοκαίρι οι μεγάλες συναθροίσεις, όπως φεστιβάλ, συναυλίες ή αθλητικά γεγονότα με θεατές”, καταδικάζοντας τον κόσμο των καλλιτεχνών σε απόλυτη φτώχεια και δυστυχία.
Θα μπορούσε να συσταθεί ένα εξαμηνιαίο ταμείο ανεργίας όπως έχει ήδη γίνει στη Βρετανία, όπου έχουν δημιουργηθεί ειδικά ταμεία με κρατική υποστήριξη. Οι άνεργοι καλλιτέχνες μπορούν να τύχουν σημαντικής επιδότησης από 500 έως 2.500 λίρες για την κάλυψη άμεσων αναγκών αλλά και για να μην αναγκαστούν να καταφύγουν σε δανεισμό.

Προτάσεις από τους έλληνες καλλιτέχνες προς την κυβέρνηση έχουν γίνει αλλά η ΝΔ είναι ένα κόμμα που ανέκαθεν στα προγράμματά της, στην ενότητα Πολιτισμός παρουσιάζει λευκή σελίδα. Θα μπορούσαν οι εργαζόμενοι στο θέαμα- ακρόαμα να εγγράφονται κατά περιοχή σε ένα πρόγραμμα οικονομικής ενίσχυσης με την βεβαίωση του εργοδότη ή κάποιον αριθμό ενσήμων του προηγούμενου έτους και, επί τέλους, να εκπονηθεί ένας σαφής οδηγός επιστροφής στη δουλειά, όπως συμβαίνει σ όλους τους κλάδους.
Τα αντανακλαστικά της κυβέρνησης Μητσοτάκη στα θέματα του πολιτισμού είναι, αν όχι μονίμως αχρηστεμένα, απελπιστικά αργά. Μόλις προχθές, στις 4 Μαΐου, με 10 μήνες καθυστέρηση, η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη ανακοίνωσε, επί τέλους, την αδειοδότηση της Ένωσης Δικαιούχων, ΕΔΕΜ, των καλλιτεχνών και κληρονόμων τους.

Η ιστορία πηγαίνει χρόνια πίσω, με την Ανώνυμη Εταιρία ΑΕΠΙ που διαχειριζόταν για περισσότερο από 80 χρόνια τα πνευματικά δικαιώματα των καλλιτεχνών, να κατηγορείται για επτά κακουργήματα –ανάμεσά τους και η κατάχρηση χρημάτων– και να καταργείται οριστικά από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2018, αφήνοντας ένα μεγάλο κενό στον κλάδο της διαχείρισης. Ο ΣΥΡΙΖΑ άνοιξε τον ασκό του Αιόλου και τον περασμένο Ιούλιο η κυβέρνηση παρέλαβε ξεκάθαρο τοπίο, ως αποτέλεσμα των ενεργειών του ΣΥΡΙΖΑ, που θα οδηγούσε ομαλά στην ίδρυση ενός συνεταιριστικού οργανισμού των δημιουργών.

Η άδεια της ΕΔΕΜ καθυστέρησε 10 μήνες με πρόσχημα την εκπόνηση ενός businessplan, το οποίο ο νόμος δεν απαιτεί. Σε αυτούς τους 10 μήνες η σκληρή νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση Μητσοτάκη ξαναχτυπάει. Έρχεται στη δημοσιότητα επιστολή του επιχειρηματία Δημήτρη Μάρη, με την οποία ζητούσε από την Υπουργό Πολιτισμού και τους καλλιτέχνες συνάντηση με στόχο τη συνεργασία και τη δημιουργία ανεξάρτητης συλλογικής εταιρείας για τη διαχείριση πνευματικών δικαιωμάτων, όπως είχε προαναγγελθεί. Η Λίνα Μενδώνη έσπευσε να απαντήσει δημόσια, δίνοντας ουσιαστικά το πράσινο φως στην ιδιωτική επιχείρηση. Το Υπουργείο ακύρωνε το αίτημα των καλλιτεχνών για την ΕΔΕΜ, ανοίγοντας τον δρόμο στον ιδιωτικό τομέα να εκμεταλλευτεί προς όφελός του τη Μουσική των Ελλήνων καλλιτεχνών, επιβεβαιώνοντας όσα προεκλογικά είχε διατυπώσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης: «οι επιχειρηματίες πρέπει να στηρίξουν με ένα συμβολικό ποσό το ελληνικό τραγούδι».
Από τον χώρο της μουσικής η κριτική προς την κα Μενδώνη ήταν ιδιαίτερα έντονη και μαζική, από τον Σταύρο Ξαρχάκο, τις οικογένειες του Θ. Μικρούτσικου και του συνθέτη Μάριου Τόκα ως το σύνολο των δημιουργών, η απαίτηση ήταν “να σταματήσει να θέτει εμπόδια στο δίκαιο και νόμιμο αίτημα των δημιουργών να διαχειρίζονται οι ίδιοι τα πνευματικά τους δικαιώματα”, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλες τις χώρες Ευρώπης και την Αμερική.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη ”πάει μπροστά” τη χώρα, κάνοντας και στον Πολιτισμό βήματα πίσω.
Αμέριστη συμπαράσταση στους καλλιτέχνες εργαζόμενους και σε όλους τους εργαζόμενους.

Νίκος Γράψας
καθηγητής Μουσικής, μέλος του ΣΥΡΙΖΑ Ζακύνθου