Πολιτισμός που κρίνεται στη βάση αλλά ρυθμίζεται στην κορυφή
Το Υπ. Πολιτισμού ”δεν συνομιλεί με καλλιτέχνες” – ”σιγά, το Υπ. Πολιτισμού κοιμάται!”
Απ’ όταν δημιουργήθηκε το νεοελληνικό κράτος από ‘έξω’ και ‘πάνω’, ως προς τους τοπικούς πληθυσμούς, (μάλλον κατασκευάστηκε, για να μην πω εφευρέθηκε) με τρόπο συνθετικό χωρίς να έχει προηγηθεί καμία ανάλυση των συστατικών του (γλώσσες, θρησκείες, παραδόσεις κ.λ.π.), τρόπο, λοιπόν, λογικά πρωθύστερο με αβέβαιες σίγουρα συνέπειες, από τότε ουδέποτε τα πήγε καλά με τους τοπικούς ή αυθόρμητους πολιτισμούς. Γλωσσικό ζήτημα, σύστημα γραφής, ενδυμασίες, μουσική, ποίηση, όλα κατέληγαν σε ‘εθνικά’ ζητήματα.
Μέχρι σήμερα το ελληνικό κράτος αδυνατεί να αναγνωρίσει τους τοπικούς πολιτισμούς. Μόνο όσοι επιλέγουν την ‘ψαλτική τέχνη’ αναγνωρίζονται από το Υπ. Πολιτισμού που τους χορηγεί διπλώματα μέσω των Ωδείων και Μουσικών Σχολών, και όσοι, βέβαια, επιλέγουν την ευρωπαϊκή παράδοση(αυτούς, όμως, δεν τους αναγνωρίζει η Ευρώπη!..). Μουσικά όργανα πολύ διαδεδομένα, όπως το μαντολίνο, το μπουζούκι, η κρητική λύρα, το Υπ. Πολιτισμού δεν τα αναγνωρίζει(!)
Φωτεινή εξαίρεση σε αυτό το εχθρικό προς τις τοπικές μουσικές παραδόσεις ‘πολιτισμικό’ περιβάλλον, η Υπουργική Απόφαση Γαβρόγλου τον Μάιο του 2019 για την εισαγωγή στα Μουσικά τμήματα τριών Πανεπιστημίων, όπου θεσπίζεται, για πρώτη φορά στην ιστορία της εκπαίδευσης στην Ελλάδα, εξέταση σε τρία μαθήματα: Νεοελληνική Γλώσσα, Ασκήσεις Μουσικής Αντίληψης και Γνώσης και,.. Μουσική εκτέλεση και Ερμηνεία, σε μουσικό όργανο και μουσικό στυλ της επιλογής τους, αναγνωρίζοντας, εμμέσως πλην σαφώς, και τα ”αδέσποτα” του πολιτισμού μουσικά όργανα. Παρ’ όλα τα προβλήματα της πρώτης φοράς, οι υποψήφιοι νέοι μουσικοί το υποδέχτηκαν με ανακούφιση και ο θεσμός συνεχίζεται.
Ρυθμίσεις από ‘έξω’ και ‘πάνω’.
Οι σπουδαστές που στρέφονται προς την ελληνική παραδοσιακή μουσική, ενώ έχουν αναγνωριστεί από των Ελλήνων τις κοινότητες, θα αναγνωριστούν, άραγε, ποτέ και από το Υπ. Πολιτισμού ή θα φαίνονται ως παρακατιανοί εξ αιτίας του ότι, ένα, μοναδικό, στην ευρύτερη ευρωπαϊκή Μεσόγειο κράτος, παραμένοντας ‘έξω’ και ‘πάνω’, δεν αναγνωρίζει διπλώματα γι’ αυτούς. Ο κλαρινετίστας και ο βιολιστής που επιλέγουν την τοπική μουσική παράδοση -την πλουσιότερη ζωντανή μουσική παράδοση στην ευρωπαϊκή Μεσόγειο– θα τύχουν ποτέ της αναγνώρισης που έχουν ο κλαρινετίστας και ο βιολιστής που επιλέγουν την ευρωπαϊκή παράδοση; Θα θεσπιστούν διπλώματα για την ελληνική μουσική, πέραν της εκκλησιαστικής; Προγράμματα Σπουδών υπάρχουν, πλέον, και στα Πανεπιστήμια και στα Ωδεία αλλά το Υπ. Πολιτισμού δεν τα ”βλέπει”… όπως τότε, το 1840 των Βαυαρών.
‘Όταν το 1829 ο Γρηγόριος Κωνσταντάς, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του νεοελληνικού διαφωτισμού, τότε διορισμένος διευθυντής του Ορφανοτροφείου της Αίγινας από τον Καποδίστρια, εισηγήθηκε στον κυβερνήτη του ανεξάρτητου κράτους προτάσεις για την καλύτερη διαπαιδαγώγηση της νεολαίας, στην αναφορά του έγραφε για τη σημασία της μουσικής: «εύρυθμίζει την ψυχήν, την κάμνει δεκτικωτέραν γενναίων αισθημάτων, συντείνει δε όχι ολίγον και εις την διατήρησιν της υγείας». Ο Καποδίστριας, που γνώριζε από το 1814 ποια θέση κατείχε η μουσική στα προγράμματα του εκπαιδευτικού ιδρύματος του Fellenberg για τα φτωχά παιδιά στην Oφβύλη της Ελβετίας, θα συναίνεσε χωρίς δισταγμό στην πρόταση, γιατί την ίδια χρονιά στον πίνακα της διδακτέας ύλης του Οργανισμού του Ορφανοτροφείου εντασσόταν και το μάθημα της μουσικής, ενώ άρχισε να διδάσκεται με προχωρημένες μεθόδους (χορωδία, ρεπερτόριο από τραγούδια Ιταλών συνθετών) στο κεντρικό σχολείο της Αίγινας και με την προσωπική παρακολούθηση των προόδων του από τον ίδιο τον κυβερνήτη , ο οποίος προσέφερε, μάλιστα δώρο στους μαθητές μια δωδεκάδα βιολιά.
Δεν ξέρουμε πώς θα είχαν εξελιχθεί τα πράγματα στον μουσικό τομέα της σχολικής παιδείας αν δεν είχε μεσολαβήσει η δολοφονία του πρώτου κυβερνήτη που ανέκοψε εκείνο το εκπαιδευτικό έργο. Το βέβαιο είναι πως μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους οι πρώτες οθωνικές κυβερνήσεις νομοθέτησαν μεν την εισαγωγή των τεχνών, μουσική και ζωγραφική, στα σχολικά προγράμματα, όρισαν, δε, προαιρετική τη διδασκαλία τους και ρητά όχι εις βάρος της άλλης εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Από τότε μέχρι και σήμερα, εξαιρώντας τα Μουσικά Σχολεία (οραματισμός και σχεδιασμός του επτανήσιου Αντώνη Τρίτση και συνεργατών, 1988), στην δημόσια κατώτερη και μέση εκπαίδευση της χώρας, αυτές οι δύο τέχνες της Αισθητικής Αγωγής, Μουσική και Καλλιτεχνικά διδάσκονται σκανδαλωδώς ελλιπέστατα ως μονόωρα μαθήματα, αν δεν απουσιάζουν εντελώς από πολλά σχολεία. Τι να πούμε για το αρχαίο θέατρο, το οποίο διδάσκεται σε όλο τον πλανήτη. Ανύπαρκτο στην ελληνική εκπαίδευση, κατώτερη και μέση. Ιδιαίτερα μάλιστα, επί των συντηρητικών κυβερνήσεων της ΝΔ, απ’ όσο θυμάμαι τα τελευταία 30 χρόνια που δραστηριοποιούμαι στη μουσική παραγωγή συναυλιών και στη μουσική εκπαίδευση, ζήσαμε τις πιο άγονες περιόδους καλλιτεχνικά, με περιορισμό των τεχνών και μια περιφρονητική αντιμετώπιση. Το ίδιο ζούμε και σήμερα. Απαράδεκτη απαξίωση, τεράστια απόκλιση ακόμη και από τις νοοτροπίες και τα πολιτιστικά προγράμματα των συντηρητικών κυβερνήσεων της Ευρώπης, όπου επιδοτούνται και ενισχύονται όλες οι Τέχνες.. μία λέξη μου έρχεται για το ήθος της σημερινής κυβέρνησης..βαρβαρότητα!..
Με εκτίμηση στους τοπικούς και παγκόσμιους πολιτισμούς,
| Το zantevoice.gr δεν έχει οικονομική υποστήριξη από καμία γκρίζα, κυβερνητική, επιχειρηματική, τραπεζική ή άλλη πηγή που θα του “υπαγορεύει” τί να πει και τί όχι. Το zantevoice.gr δεν έχει διαφημίσεις! Το zantevoice.gr έχει μόνο την στήριξη των επισκεπτών του για να πληρώνει τα λειτουργικά έξοδά του. Αν θες να υπάρχει το zantevoice.gr στήριξε την προσπάθειά του με κλικ εδώ. |
από ΄μέσα’ και ‘κάτω’, Νίκος Γράψας *
*Απόφοιτος της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΕΑΠ(Ελληνικός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός), του Εθνικού Ωδείου Αθήνας (Ανώτερα Θεωρητικά Ευρωπαϊκής, Δίπλωμα Εκκλησιαστικής Μουσικής) και του ελληνικού παραρτήματος του London Centre of Management στο πρόγραμμα Executive Diploma in Education Leadership and Management
