πηγή sfea

Ένα εξαιρετικό χρονολόγιο της επταετούς στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα (1967-1974), παρουσιάζει στην ιστοσελίδα του ο Σύνδεσμος Φυλακισθέντων – Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-1974 (ΣΦΕΑ), με ένα πλήθος αναφορών στα γεγονότα εκείνης της ταραγμένης και ανώμαλης περιόδου, τις συλλήψεις, τις δίκες στα έκτακτα στρατοδικεία της χούντας, τις δολοφονίες των αγωνιστών της δημοκρατίας κ.α.

1967

Απρίλιos

Τη νύκτα της 20ης προς 21η Απριλίου ομάδα ( Χούντα) 15 επίορκων συνταγματαρχών και ενός ταξιάρχου, προβαίνει σε ανοικτό στρατιωτικό πραξικόπημα.

Καταλαμβάνει με στρατιωτικές μονάδες, σύμφωνα με το σχέδιο “Προμηθεύς” που είχε εκπονήσει, τα νευραλγικά σημεία για την επικράτηση του κινήματος. Θέτει σε εφαρμογή με πλαστογραφημένη απόφαση του Βασιλιά και της Κυβέρνησης, την χώρα σε κατάσταση πολιορκίας με βάση τον νόμο ΔΞΘ του 1912 και επιβάλλει τον Στρατιωτικό Νόμο  Ο Πρωθυπουργός Παναγιώτης Κανελλόπουλος και τα μέλη της Κυβέρνησης της ΕΡΕ συλλαμβάνονται, με εξαίρεση τον Υπουργό Δημόσιας Τάξης Γ. Ράλλη που διαφεύγει και προσπαθεί να κινήσει τον κρατικό μηχανισμό και τμήματα Στρατού εναντίον των πραξικοπηματιών. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος οδηγείται στο Πεντάγωνο όπου, παρά τη γνώμη του κρατούμενου Πρωθυπουργού, αποδέχεται τελικά τη δημιουργηθείσα κατάσταση και παρά το Σύνταγμα, ορκίζει στις 7 το απόγευμα 5μελή “Κυβέρνηση” με “Πρωθυπουργό” τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Κων. Κόλλια και “αντιπρόεδρο” και “υπουργό Εθνικής Αμύνης” τον αρχηγό του Επιτελείου Στρατού στρατηγό Γρ, Σπαντιδάκη.

Στην πρώτη χουντική “Εθνικήν Κυβέρνηση”, τα βασικά Υπουργεία Προεδρίας Εσωτερικών και Συντονισμού καταλαμβάνουν αντίστοιχα οι επικεφαλής της Χούντας Συνταγματάρχης Γεωρ. Παπαδόπουλος, ταξίαρχος Στ. Παττακός συνταγματάρχης Νικ. Μακαρέζος. Τελικά η “επαναστατική κυβέρνηση” συμπληρώνεται την επομένη με υπέργηρους πρώην δικαστικούς και κάποιους, άγνωστους στους πολλούς, Ιδιωτικούς Υπαλλήλους καθώς και έναν πρέσβη ως “υπουργό εξωτερικών”.

“Γενικοί Γραμματείς” στα νευραλγικά Υπουργεία τοποθετούνται άλλα μέλη της ομάδας των πραξικοπηματιών, που έχουν και την πραγματική εξουσία ως μέλη του “επαναστατικού συμβουλίου”. Ταυτόχρονα διενεργούνται μαζικές συλλήψεις περίπου 8..000 αριστερών πολιτών και πολιτικών, οι οποίοι οδηγούνται με τη βία στον Ιππόδρομο του Φαλήρου και στο γήπεδο της ΑΕΚ. Επίσης συλλαμβάνονται πολλοί από τους αστούς πολιτικούς που κρίνονται επικίνδυνοι για το καθεστώς. Οδηγούνται στο Στρατόπεδο Τεθωρακισμένων στο Γουδί, ή παραμένουν σε κατ’ οίκον περιορισμό. Τα βασικά άρθρα του Συντάγματος αναστέλλονται ενώ έκτακτα μέτρα καταστολής επιβάλλονται. Σε αυτά περιλαμβάνονται: χιλιάδες αυθαίρετες συλλήψεις σε όλη τη χώρα, απαγόρευση συγκεντρώσεων και κυκλοφορίας, συγκρότηση Εκτάκτων Στρατοδικείων, προληπτική λογοκρισία, απαγόρευση κυκλοφορίας αριστερών εντύπων και εφημερίδων (Αυγή), διάλυση πάνω από 430 συνδικαλιστικών οργανώσεων, αποστράτευση περίπου 400 αξιωματικών του στρατού ξηράς, όλη η ηγεσία του πολεμικού ναυτικού – η οποία είχε επιχειρήσει να κινηθεί εναντίον των πραξικοπηματιών – και τα 9/10 των ανώτερων αξιωματικών της αεροπορίας, αντίστοιχες απολύσεις στην Δημόσια Διοίκηση, ανακρίσεις, βασανισμοί, εξορίες… Η εκδότρια της εφημερίδας “Καθημερινή”, Ελένη Βλάχου, είναι η μόνη από τους αστούς εκδότες που αναστέλλει την έκδοση της εφημερίδας της. Ξεσπούν οι πρώτες δυναμικές εκδηλώσεις ενάντια στο χουντικό καθεστώς στα Γιάννενα και στο Ηράκλειο της Κρήτης και οι δυο καταλήγουν σε σφοδρές συγκρούσεις με την αστυνομία και συλλήψεις.

Στις 25 Απριλίου δολοφονείται εν ψυχρώ από αστυνομικό στον Ιππόδρομο του Φαλήρου, μπροστά στα μάτια εκατοντάδων συλληφθέντων συντρόφων του, ο πολιτικός κρατούμενος Παναγιώτης Ελλής. Είχαν προηγηθεί άλλα δυο θύματα, η Μαρία Καλαβρού και ο 15χρονος Βασίλης Πεσλής. Στις 26, ξεκινά μεταφορά των κρατουμένων σε τόπους εξορίας. Επιλέγεται η ακατοίκητη νήσος Γυάρος όπου βρίσκονται από παλιότερα κτήρια φυλακών, το πλήθος των κρατουμένων είναι όμως πολύ μεγάλο, έτσι δημιουργούνται γύρω από αυτό πρόχειρες κατασκηνώσεις κρατουμένων, αργότερα θα χρησιμοποιηθούν για τον ίδιο σκοπό και εγκαταστάσεις στη νήσο Λέρο. Αρχίζουν να ιδρύονται οι πρώτες αντιστασιακές οργανώσεις από στελέχη της Αριστεράς αλλά και του κεντρώου χώρου που είχαν διαφύγει τη σύλληψη. Στα τέλη Απριλίου κεντροαριστεροί διανοούμενοι του Ομίλου Αλ.Παπαναστασίου συγκροτούν την αντιστασιακή οργάνωση “Δημοκρατική Άμυνα”.  Στις 30 Απριλίου 1967, ομάδα Λαμπράκηδων ιδρύουν το “Πατριωτικό Μέτωπο” (μεταξύ τους οι Μ.Θεοδωράκης, Α.Μανωλάκος, Χρ. Μίσσιος, Γ. Βότσης, Θ. Μπανούσης) το οποίο αργότερα μετονομάζεται σε “Πατριωτικό Αντιδικτατορικό Μέτωπο”, το γνωστό Π.Α.Μ. και κυκλοφορεί το πρώτο φύλλο εφημερίδας του υπό τον τίτλο “Νέα Ελλάδα”.

Μάιος

Στις 23 και 24 στελέχη της ΕΚ και της Ε.Δ.Η.Ν. συστήνουν το “Εθνικό Κίνημα Δημοκρατικής Αντιστάσεως” (Ε.Κ.Δ.Α.) Με έκτακτο νόμο (3/1967) στις 11 Μαΐου εξαναγκάζεται σε ‘παραίτηση’ και κατ’ οίκον περιορισμό, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρυσόστομος και αντικαθίσταται από μια διορισμένη “Αριστίνδην Σύνοδο”, που “εκλέγει” ως Αρχιεπίσκοπο τον μέχρι τότε αρχιμανδρίτη των Ανακτόρων Ιερώνυμο Κοτσώνη. Το δικτατορικό καθεστώς προβαίνει σε αναγκαίες για την επιβίωσή του εκκαθαρίσεις στους κόλπους των Ενόπλων Δυνάμεων. Αυτό συνεπάγεται δεκάδες απολύσεων και αποστρατεύσεων στρατιωτικών που ανήκαν κυρίως στις ανώτερες βαθμίδες της στρατιωτικής ιεραρχίας. Συγκροτείται εικοσαμελής επιτροπή νομικών για την ‘αναθεώρηση’ του Συντάγματος υπό την προεδρία του τέως Προέδρου του Συμβουλίου Επικρατείας Χ. Μητρέλια. Αρχίζουν οι πρώτες καταδίκες από τα Έκτακτα Στρατοδικεία, που ιδρύθηκαν σε κεντρικές πόλεις από το καθεστώς, οι οποίες δε δημοσιοποιούνται λόγω της προληπτικής λογοκρισίας. Δολοφονείται ο Βουλευτής της Αριστεράς Νικηφόρος Μανδηλαράς.

Το πτώμα του ξεβράζεται στη Ρόδο στις 24 Μαΐου, η Χούντα μιλά για…πνιγμό. Κυκλοφορεί το πρώτο φύλλο της παράνομης εφημερίδας “Νέα Ελλάδα” με την ιδρυτική διακήρυξη του Πατριωτικού Μετώπου (Π.Μ.) Στο έκτακτο στρατοδικείο της Θεσσαλονίκης καταδικάζονται οι φοιτητές Δ. Καρανίκας, Θ. Καρτερός, Μ. Παπαϊωάννου και Γ. Παπαπέτρος.

Ιούλιος

Στις 30 συλλαμβάνεται ο τέως υπουργός της ΕΡΕ, Γ. Ράλλης με την κατηγορία της παράνομης συνεδρίασης μετά 15 ατόμων στην οικία του… Συντακτική πράξη Θ’ “περί ελέγχου της νομιμοφροσύνης των υπαλλήλων”. Πλατιές εκκαθαρίσεις στο καθηγητικό προσωπικό των ΑΕΙ, της Μέσης Εκπαίδευσης και άλλων τομέων. Καταδικάζονται από τις Διεθνείς Ενώσεις τα διορισμένα από τη χούντα συμβούλια των κλαδικών σωματείων της χώρας. Μαζικές συλλήψεις μελών και στελεχών της οργάνωσης “ΕΚΔΑ” του χώρου της κεντροαριστεράς και βασανιστήρια στο ΕΑΤ-ΕΣΑ (Ε. Βερυβάκης, Αν. Πεπονής, Α. Λιβάνης, Π. Κρητικός, Κ. Ανδρουτσόπουλος, Γ. Ηλιακόπουλος, Μ. Μωραΐτου, Σταυρουλάκης, Ν. Αργυράκης, Π. Ράμφος, Κ. Μπαξερλίδης κ.α.)

Αύγουστος

Έντονη δραστηριοποίηση αντιστασιακών ομάδων και κυρίως του Π.Α.Μ. σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Στο σώμα των αξιωματικών παρουσιάζονται οι πρώτες αντιστασιακές οργανώσεις. Η “Ένωση Εθνικής Σωτηρίας” (ΕΕΣ) από τους αδελφούς Κωνσταντίνο και Άγγελο Πνευματικό, ταγματάρχη και λοχαγό αντίστοιχα. Η οργάνωση “Υπερασπιστές της Ελευθερίας” με πρωτοβουλία του συνταγματάρχη Δ. Οπρόπουλου και πυρήνα τους Μιχ. Βαρδάνη, Αλ. Αρχάκη (αποστρατευθέντες) Σπ. Μουστακλή (σε διαθεσιμότητα) και τους εν ενεργεία Ν. Λύτρα και Αλ. Ζαρκάδα.. Οι ίδιοι αξιωματικοί καθώς και άλλοι όπως ο Τάσος Μήνης ο Ι. Μασουρίδης, ο Χρυσομάλης, ο Χρισοστάλης θα βρεθούν και σε άλλες αργότερα αντιστασιακές ομάδες. Συλλαμβάνεται ο Μ. Θεοδωράκης, πρόκειται για το πρώτο χτύπημα κατά του Π.Α.Μ. Ακολουθούν και άλλες συλλήψεις ,δίκες και καταδίκες μελών του Π.Α.Μ. και της Ε.Κ.Δ.Α. Σύλληψη και καταδίκη σε 5ετή φυλάκιση του πρώην υπουργού της ΕΡΕ Ευάγγελου Αβέρωφ με την κατηγορία της παράνομης συγκέντρωσης. Στον αστό πολιτικό απονέμεται χάρη μετά από παρέμβαση του “Πρωθυπουργού” Κόλλια.

Δίκη φοιτητών στη Θεσσαλονίκη όπου μεταξύ άλλων καταδικάζεται ο σπουδαστής Μ. Ακριβόπουλος. Στις 30 παραπέμπεται σε δίκη, μεταξύ άλλων, ο πρώην υπουργός της Ε.Κ Ανδρέας Παπανδρέου, για την παλιότερη υπόθεση “ΑΣΠΙΔΑ” με την κατηγορία της “εσχάτης προδοσίας”. Διορίζεται “Υπουργός” Εξωτερικών ο άνθρωπος των Ανακτόρων, παλιός διπλωμάτης και πρώην Πρωθυπουργός, Παναγιώτης Πιπινέλης Ο πρώην Πρωθυπουργός και αρχηγός της ΕΡΕ Κων. Καραμανλής από το Παρίσι που βρίσκεται αυτοεξόριστος, δίνει συνέντευξη στην εφημερίδα “Le Monde” όπου κρατά διφορούμενη στάση απέναντι στη δικτατορική εκτροπή. Διαδήλωση αγωνιστών του ΠΑΜ στο κέντρο της Αθήνας. Κυκλοφορεί η ιδρυτική διακήρυξη της Δημοκρατικής Άμυνας (Δ.Α.) και η Ιδρυτική Διακήρυξη του Αντιδικτατορικού Εργατικού Μετώπου (ΑΕΜ). Καταδικάζονται σε βαριές ποινές από το στρατοδικείο Αθηνών τα μέλη και τα στελέχη της ΕΚΔΑ (Ε. Βερυβάκης, Αν. Πεπονής, Α. Λιβάνης, Π. Κρητικός κ.α.)

Σεπτέμβριος

Δολοφονείται στις 5 Σεπτεμβρίου από τη Χούντα ο αγωνιστής του αντιδικτατορικού αγώνα, μέλος του ΠΑΜ, Γιάννης Χαλκίδης.

Ο πρώην Πρωθυπουργός Π. Κανελλόπουλος σε μαγνητοφωνημένες δηλώσεις του, που βγαίνουν παράνομα στο εξωτερικό και αναμεταδίδονται από τις ελληνικές εκπομπές των ευρωπαϊκών ραδιοφώνων, επιτίθεται με δριμύτητα στην Δικτατορία. Καταδίκες φοιτητών: στη Θεσσαλονίκη ο Λ. Μαρίνος και στα Χανιά ο Α. Σαββάκης. Καταδικάζεται σε ισόβια ο Π. Νεφελούδης. Επαναφέρεται το πιστοποιητικό φρονήματος στις εισαγωγικές των ΑΕΙ και αποκλείονται εκατοντάδες υποψήφιοι φοιτητές.

Οκτώβριος

Πραγματοποιείται στην Κεσσάνη του Έβρου ελληνοτουρκική συνάντηση Κορυφής, όπου η ελληνική πλευρά – “πρωθυπουργός” Κόλλιας “υπουργός” εξωτερικών πρέσβης Π. Οικονόμου- Γκούρας, και οι πραξικοπηματίες Γ. Παπαδόπουλος, Ι. Λαδάς και Α. Μέξης – βολιδοσκοπεί την τουρκική, για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, έναντι παραχωρήσεων. Η συνάντηση καταλήγει σε παταγώδη αποτυχία, και επιδείνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Με εικονικές Γενικές Συνελεύσεις αλλάζουν τα καταστατικά των Φοιτητικών Συλλόγων και διορίζονται από την Χούντα νέα ‘Διοικητικά Συμβούλια’. Καταγγελία βασανιστηρίων και καταδίκες στο στρατοδικείο Αθηνών των φοιτητών Π. Δημητρίου, Γ. Γλυνού, Α. Σωτηράκου, Α. Χρυσικού κ.α. Συλλήψεις στελεχών της Δ.Α. (Λ. Ντόλκας κ.α.). Βασανιστήρια στην Ασφάλεια πολλών αγωνιστών (Α. Λεντάκης, Α. Δάνος κ.α.) Μαζικές αποστρατείες αξιωματικών και των τριών όπλων.

Νοέμβριος

Παγώνει η Σύνδεση με την Ε.Ο.Κ. Οι σχέσεις με την Τουρκία οδηγούνται σε σχεδόν πολεμική αναμέτρηση, μετά την επίθεση των δυνάμεων της κυπριακής εθνοφρουράς υπό τον Γ. Γρίβα στο χωρίο Κοφινού και την σύλληψη και κράτηση του τουρκοκύπριου ηγέτη Ραούφ Ντεκτάς. Δίκη φοιτητών του ΠΑΜ στη Θεσσαλονίκη και καταδίκη Φ. Χατζηγιάννη, Κ. Παπαδόπουλου, Χρ. Σιδηρόπουλου. Συλλαμβάνονται και βασανίζονται ο Φ. Ιωαννίδης στην Κρήτη, οι φοιτήτριες Σελ. και Πην. Σαββινίδου (ΠΑΜ) και καταδικάζονται αργότερα σε βαριές ποινές. Μαζικές συλλήψεις μελών της αντιστασιακής οργάνωσης ΔΕΚΑ. Δίκη του ΠΑΜ στο στρατοδικείο Αθηνών. Καταδικάζονται σε ισόβια οι Κ. Φιλίνης, Ι. Λελούδας και σε μικρότερες ποινές οι Ι. Παπαηλιόπουλος, Σ. Ακρίτα κ.α..

Δεκέμβριος

Την 1η Δεκεμβρίου η “κυβέρνηση” με αμερικανική παρότρυνση για εκτόνωση της έντασης, αναγκάζεται να αποσύρει την Ελληνική Μεραρχία που είχε στείλει μυστικά στην Κύπρο η Κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου και έτσι θέτει τις προϋποθέσεις για τουρκική εισβολή . Στις 13 ύστερα από όχι και τόσο μυστικές διεργασίες εκδηλώνεται από την Μακεδονία Βασιλικό Κίνημα (αντιπραξικόπημα) το οποίο καταστέλλεται μέσα σε μια μέρα, λόγω κακής οργάνωσης, και αποφασιστικής αντίδρασης της Χούντας, παρά την υποστήριξη του κινήματος από το σύνολο σχεδόν των αεροπορικών και ναυτικών δυνάμεων. Μυημένοι στο κίνημα αξιωματικοί συλλαμβάνονται από κατωτέρους τους, ο στόλος μένει ακαθοδήγητος ο αρχηγός ΓΕΝ συλλαμβάνεται επίσης. Τελικά ο Βασιλιάς από την Καβάλα, διαφεύγει στη Ρώμη. Ακολουθούν νέες συλλήψεις αστών πολιτικών που οδηγούνται και πάλι στο στρατόπεδο των τεθωρακισμένων στο Γουδί καθώς και φιλοβασιλικών αξιωματικών.

Ανασχηματίζεται η “Εθνική Κυβέρνησις” και “Πρωθυπουργός” αυτοδιορίζεται ο ισχυρός άνδρας της Χούντας Γ. Παπαδόπουλος. Το λεγόμενο “Επαναστατικό Συμβούλιο” διορίζει “Αντιβασιλιά” τον στρατηγό Γ. Ζωιτάκη μέχρι τότε “υφυπουργό” Αμύνης, ενώ στο Υπουργείο Εξωτερικών παραμένει ο Π. Πιπινέλης παρότι άνθρωπος των Ανακτόρων. Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου ορίζεται ο στρατηγός Οδ. Αγγελής. Στις 23 ο Γ.Παπαδόπουλος χορηγεί γενική αμνηστία τόσο για το κίνημα της 13ης Δεκεμβρίου, όσο και για την υπόθεση του ΑΣΠΙΔΑ, απελευθερώνει τον κρατούμενο Α. Παπανδρέου και επιτρέπει την έξοδό του από την χώρα. Από τα μέτρα εξαιρούνται οι συλληφθέντες ως μέλη αριστερών αντιστασιακών οργανώσεων. Παρουσιάζονται οι πρώτες αντιθέσεις μεταξύ των μελών του “επαναστατικού συμβουλίου” γύρω από την πρωτοκαθεδρία και τις πολιτικές πρωτοβουλίες του Παπαδόπουλου ή την διατήρηση της συλλογικής εξουσίας. Ιδρύεται η αντιδικτατορική οργάνωση “Ρήγας Φεραίος” από φοιτητές του Π.Α.Μ. Η Χούντα δίνει χρονοδιάγραμμα επιστροφής στη “Συνταγματική νομιμότητα” και προβαίνει σε “πολιτικοποίης”‘ της, με την αυτό-αποστράτευση της τριανδρίας Παπαδόπουλου, Παττακού και Μακαρέζου. Δημοσιεύεται το “Πρόγραμμα Οικονομικής Αναπτύξεως της Ελλάδος 1968-1972”. Συλλαμβάνεται η φοιτήτρια Μ. Καλλέργη. (Ρ.Φ.)

Από το 1961 ακόμη δημοκρατικοί αξιωματικοί προειδοποιούσαν για τη δράση
της χούντας στο στράτευμα, αλλά οι κυβερνήσεις της ΕΡΕ και της ΕΚ αργότερα
δεν πήραν μέτρα για την δραστηριότητα των επίδοξων πραξικοπηματιών.

1968

Ιανουάριος

Η νέα μορφή του καθεστώτος αναγνωρίζεται από τις ΗΠΑ, Μ. Βρετανία και Τουρκία Εξαρθρώνεται κίνημα στο Πολεμικό Ναυτικό (κίνημα των υπαξιωματικών) με τη σύλληψη κλιμακίου της Δημοκρατικής Άμυνας. Ακολουθούν ανακρίσεις με άγρια βασανιστήρια στο αντιτορπιλικό “Έλλη”. Στις 27 απολύονται 54 καθηγητές Πανεπιστημίων.

Φεβρουάριος

Στις 16 και 17, διεξάγεται στο εξωτερικό η 12η Ολομέλεια της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε. καταλήγει σε διάσπαση του κόμματος και δημιουργείται, από διαφωνούντα μέλη της Κ.Ε., το ΚΚΕ Εσωτερικού. Στις 27 ο Α. Παπανδρέου, ιδρύει στο εξωτερικό το “Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα” γνωστό ως Π.Α.Κ. Στο εσωτερικό η χούντα προβαίνει σε “Κυβερνητικό” ανασχηματισμό. Δικάζονται και καταδικάζονται οι αγωνιστές της Δ.Α. Κρήτης, Φ. Ιωαννίδης, Τ. Πλεύρης, Ν. Ξυλούρης, Ι. Σερπετζιδάκης κ.α.. Διασπάται στη δωδέκατη ολομέλεια το ΚΚΕ. Ο Α. Παπανδρέου αναγγέλλει στη Στοκχόλμη την ίδρυση του Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος (ΠΑΚ).

Μάρτιος

Η χουντική “κυβέρνηση” δίνει στη δημοσιότητα το σχέδιο της επιτροπής Μητρέλια για το Νέο Σύνταγμα και ανακοινώνει την πρόθεση διενέργειας δημοψηφίσματος. Συμφωνία συνεργασίας Π. Α. Μ. και Δ. Α.. Οι ενέργειες του Ρήγα Φεραίου πολλαπλασιάζονται σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Μαζικές συλλήψεις στελεχών του Ρήγα Φεραίου. Μαζικές συλλήψεις του Ρ.Φ.. καταγγελίες για βασανισμούς αγωνιστών της Δ.Α. στο καταδρομικό “Έλλη” (Γ. Νοταράς και υπαξιωματικοί του Ναυτικού).

Απρίλιος

Συγκροτείται η μεγαλύτερη και γνωστότερη αντιστασιακή οργάνωση στο Στράτευμα οι “Ελεύθεροι Έλληνες”. Στην οργάνωση προσχωρούν από το φθινόπωρο του ’68 το σύνολο σχεδόν των μέχρι τότε αποστρατευθέντων και αρκετοί εν ενεργεία αξιωματικοί. Συνεχίζονται οι μαζικές συλλήψεις των στελεχών του Ρ.Φ. (Θ. Αθανασίου, Ν. Κιάος, Π. Κλαυδιανός, Αν. Σαβάκης, Ν Γιανναδάκης, Κ. Καρυωτάκης, Κ. Γιούργος, Α. Μαργαρίτης κ.α.). Μεγάλες συλλήψεις μελών του Ρ.Φ. και ΠΑΜ στη Θεσσαλονίκη (Θ. Βασιλειάδης, Π. Βοϊτσίδης, Ι. Γρηγοριάδης, Χ. Ζιώγας, Λ. Προγκίδης κ.α.)

Μάιος

Παρουσιάζονται μικρές κινητοποιήσεις για την εργατική πρωτομαγιά, παρά το στρατιωτικό νόμο. Στις 5, ο Γ. Παπαδόπουλος μιλώντας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ρίχνει το σύνθημα του καθεστώτος “Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών”, το οποίο σκωπτικά ο σε κατοίκον περιορισμό τέως Πρωθυπουργός και αρχηγός του κόμματος της Ένωσης Κέντρου, Γεώργιος Παπανδρέου συμπληρώνει με το “Καθολικώς Διαμαρτυρομένων”. Την ίδια μέρα με Αναγκαστικό Νόμο η Χούντα επιβάλλει τον θεσμό του Κυβερνητικού Επιτρόπου σε όλα τα ΑΕΙ. Τις θέσεις καλύπτουν απόστρατοι αξιωματικοί. Στις 10 , δολοφονείται ο πρώην βουλευτής της Ε. Δ. Α. Γιώργος Τσαρουχάς μετά από άγριο ξυλοδαρμό κατά τη διάρκεια ανάκρισης. Επίσης βρίσκεται νεκρός ο ακόλουθος της Ελληνικής Πρεσβείας στην Κοπεγχάγη Γ. Μαυρογένης, ο θάνατός του καταγράφεται επισήμως ως…αυτοκτονία. Καταγγελίες βασανιστηρίων σε βάρος ιερέων στην Κρήτη (Π. Γαβαλάς, Ε. Παπαδάκης, Π, Μαρκετάκης). Η Ε. Βλάχου εκδίδει στο Λονδίνο αντιδικτατορικό έντυπο.

Ιούλιος

Στις 3 με 8, δικάζονται και καταδικάζονται αγωνιστές της Δημοκρατικής Άμυνας, (Χ. Πρωτόπαππας, Γ. Νοταράς, Κ. Σοφούλης, Κ. Τσακαρέστος κ.α.)

Αύγουστος

Δημοσιοποιείται το νέο σχέδιο ‘Συντάγματος’, λίγο μετά σημειώνεται έκρηξη βόμβας στην πλατεία Συντάγματος. Την 1η του μήνα ανακοινώνεται συμφωνία Α. Παπανδρέου και Α. Μπριλλάκη στη Ρώμη για συνεργασία του Π.Α.Μ. και του Π.Α.Κ. Στις 13 πραγματοποιείται αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλου από τον Αλέκο Παναγούλη ο οποίος συλλαμβάνεται άμεσα.

Ως συνέπεια, λίγες ημέρες αργότερα εξαρθρώνεται η οργάνωση “Ελληνική Αντίσταση” στην οποία συμμετείχε.ο Παναγούλης

Σεπτέμβριος

Ιδρύεται η αντιδικτατορική ΚΟμμουνιστική Νεολαία Ελλάδος (Κ.Ν.Ε.). Μαζικές συλλήψεις στην Κρήτη και Αθήνα του Εθνικό-Απελευθερωτικού Κινήματος Κρήτης. Στις 23 ο Παπαδόπουλος υποδέχεται τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και χορηγεί νέα γενική αμνηστία απελευθερώνοντας τους ως τότε περιορισμένους αστούς πολιτικούς αρχηγούς. Διεξάγεται Δημοψήφισμα για το νέο Σύνταγμα . Αποτέλεσμα 91,87% υπέρ .Πρόκειται για ένα καταφανώς νόθο αποτέλεσμα. Αντίστοιχα ποσοστά βρίσκουμε μόνο σε ανάλογες δικτατορικές περιπτώσεις. Εκτοπίζονται στην Ευρυτανία οι Α. Μάνεσης, Ι. Ευρυγένης, Δ. Μαρωνίτης. Καταδίκη του φοιτητή Λ. Κανέλλη (ΠΑΜ).

Οκτώβριος

Δικάζονται και καταδικάζονται οι αγωνιστές του ΠΑΜ Α. Αλεξανδρής, Πην. και Σ. Σαββινίδου. Τίθεται σε διαθεσιμότητα ο καθηγητής Ι. Πεσματζόγλου. Μετά από επέμβαση του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού κλείνει το στρατόπεδο της Γυάρου και οι εξόριστοι μεταφέρονται στα στρατόπεδα Λακκί και Παρθένι Λέρου.

Νοέμβριος

Την πρώτη Νοέμβρη πεθαίνει ο Γεώργιος Παπανδρέου. Η κηδεία του στις 3 του μήνα, μετατρέπεται στην πρώτη μαζική και δημόσια αντιδικτατορική διαδήλωση με συμμετοχή εκατοντάδων χιλιάδων λαού.

Ακολουθούν συλλήψεις, παραπομπές, δίκες και καταδίκες δεκάδων ατόμων (Γ. Ευαγγελάτος, Ν. Αραμπατζής, Κ. Δημητρέλος, Κ. Καλκαβούρας, Αθ. Κύλπασης). Διεξάγεται στο Στρατοδικείο Αθηνών η δίκη της “Ελληνικής Αντίστασης”.Ο Αλέκος Παναγούλης καταδικάζεται σε θάνατο, ενώ βαριές ποινές επιβάλλονται και στα άλλα  μέλη της οργάνωσης (Λ. Βερυβάκης, Γ. Κλωνιζάκης, Ν. Λεκανίδης, Γ. Ζαμπέλης, Στ. Γιώτας, Γ. Ελευθεριάδης κ.α.).

Δικάζονται και καταδικάζονται σε βαριές ποινές οι αγωνιστές του Ρ.Φ. (Θ. Αθανασίου, Ν. Κιάος, Κ.Καρυωτάκης, Ν. Γιανναδάκης, Κ. Γιούργος, Α. Μαργαρίτης, Α. Σαβάκης, Γ. Μποτζάκης, Αρ. Θεοδωρίδης, Φρ. Λιάπα κ.α.).

Δίκη και καταδίκη σε βαριές ποινές αγωνιστών της Δ.Α. της Θεσσαλονίκης (Π. Ζάννας, Στ. Νέστορας, Κ. Πύρζας, Γ. Σιπητάνος, Σ. Δέδες, Α. Μαλτσίδης).

Δεκέμβριος

Δίκη και καταδίκες φοιτητών αγωνιστών της οργάνωσης “29 Μάη” στη Θεσσαλονίκη (Επ. Οχούνος, Αν. Γούλας κ.α.). Συλλήψεις αγωνιστών του ΚΚΕ (Γ. Φαράκος, Γ. Μωραϊτης, Ν. Πολίτης, Λ. και Π. Κυρίτσης κ.α.)

1969

Ιανουάριος

Δίκη και καταδίκες σε βαριές ποινές αγωνιστών του Ρ.Φ. και του ΠΑΜ (Σ. Αναστασιάδης, Δ. Δαρειώτης, Χρ. Ρεκλείτης, Μ. Καλλέργη, Ν. Αρμάος, Γ. Πετρόπουλος, Κ. Μανταίος, Ι. Θεοφυλακτοπούλου κ.α.). Με ψήφισμα της Συμβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης καταδικάζεται η χουντική κυβέρνηση. Στις 16, ο μέχρι τότε πρέσβης των Η.Π.Α. Φ. Τάλμποτ σε ομιλία του στο Ξενοδοχείο Χίλτον με την ευκαιρία της αποχώρησης από την θέση του, προβαίνει σε φιλοδικτατορικές δηλώσεις.

Φεβρουάριος

Στις 3, με αφορμή το τελευταίο μάθημα του παυθέντος υφηγητή της Νομικής Γ. Μαγκάκη στη Νομική, οι φοιτητές προβαίνουν σε αντιδικτατορικές εκδηλώσεις οι οποίες καταστέλλονται μετά από περικύκλωση του κτιρίου από την αστυνομία. Απολύονται  καθηγητές και υφηγητές των ΑΕΙ (Γ. Α. Μαγκάκης, Γ. Κουμάντος, Δ. Καρμοίρης, Θ. Βαβούσκος κ.α.. Καταδικάζονται σε βαριές ποινές οι οπλίτες Σ. Γιαννιτσόπουλος, Π. Ξηρογιάννης, Κ. Παπανικολάου και Θ. Παπουτσής. Δίκη και βαριές καταδίκες δεκάδων αγωνιστών του ΠΑΜ στη Θεσσαλονίκη (Α. Μπάρας, Α. Παπαλέξης, Β. Μάστορας, Α. Καρρά, Σ. Αναγνωστόπουλος, Α. Καλκαδάς κ.α.).

Μάρτιος

Δηλώσεις του ποιητή Γιώργου Σεφέρη κατά της δικτατορίας με μεγάλη απήχηση στην Ελλάδα και στο εξωτεερικό. Σύλληψη του Τάκη Μπενά και άλλων αγωνιστών του ΠΑΜ και του ΚΚΕ Εσωτερικού.

Απρίλιος

Αυτοκτονεί καταγγέλλοντας τη χούντα ο υφηγητής της Ανωτάτης Γεωπονικής Θ. Φραγκόπουλος. Ο Παττακός παρευρίσκεται μαζί με τον Βασιλιά στην κηδεία του τέως Αμερικανού Προέδρου στρατηγού Αϊζενχάουερ στην Ουάσιγκτον και έχει ιδιαίτερη συνομιλία με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ρ. Νίξον. Το δικτατορικό καθεστώς επιφυλάσσει θερμή υποδοχή στον Παττακό κατά την επιστροφή του. Στις 21, η Χούντα διοργανώνει εορταστικές εκδηλώσεις για τα δίχρονα του καθεστώτος. Ομιλία του Γεώργιου Παπαδόπουλου στους υποχρεωτικά συγκεντρωμένους στο Παναθηναϊκό Στάδιο μαθητές των Γυμνασίων της Αθήνας, καταλήγει σε μαζικό γιουχάισμα του δικτάτορα, ο οποίος αδυνατεί να συνεχίσει την ομιλία του.

Μεταδίδεται από τις ελληνικές εκπομπές των ραδιοφωνικών σταθμών του εξωτερικού ηχογραφημένη δήλωση του Νομπελίστα ποιητή και πρώην διπλωμάτη Γ. Σεφέρη εναντίον του δικτατορικού καθεστώτος. Διορίζονται ως κυβερνητικοί επίτροποι στρατηγοί ε.α. σε όλα τα ΑΕΙ της χώρας.

Μάιος

Δίκη και βαριές καταδίκες αγωνιστών του Ρ.Φ. και Π.Α.Μ. στη Θεσσαλονίκη (Θ. Καζέλης, Μ. Σπυριδάκης, Λ. Χατζηπροδρομίδης, Κ. Τόμτσης, Ισμ. Τσούτσια, Ι. Γκιρκούδης κ.α.). Δίκη Ρ.Φ. και Π.Α.Μ. στη Λάρισα ( Λ. Τσίλογλου, Κ. Τζεμπελίκου, Μ. Γιαραλή, Π. και Κ. Τσακλίδης, Ο. Τσακλίδη, Δ. Αποστόλου κ.α.). Δίκη και βαριές καταδίκες  του Εθνικό-Απελευθερωτικού Κινήματος Κρήτης (Ν. Απανωμεριτάκης, Χ. Γεωργακάκης, Σ. Μαμαλάκης, Μ. Παπαδάκης κ.α.). Δίκη κλιμακίου αγωνιστών του ΚΚΕ (Γ. Φαράκος, Γ. Μωραϊτης, Ν. Πολίτης, Λ. και Π. Κυρίτσης κ.α.). Διενεργούνται συλλήψεις μελών της αντιστασιακής στρατιωτικής οργάνωσης “Ελεύθεροι Έλληνες”. Δίκες με βαριές καταδίκες αγωνιστών του ΠΑΜ (Π. Δούμας, Θ. Τωμαδάκης. Σ. Παπαδόπουλος, Ελ. Δούμα, Π. Τζαβέλλας, Π. Μέλλιος, Ν. Πανταζίδης, κ.α.). Δίκη και βαριές καταδίκες αγωνιστών της Δ.Α. (Β. Φίλιας, Στ. Αγγελίδης, Σπ. Πλασκοβίτης, Λ. Ντόλκας κ.α.)

Ιούνιος

Στις 5, ο θανατοποινίτης Αλέκος Παναγούλης δραπετεύει από τις φυλακές της Αίγινας με τη βοήθεια του δεκανέα Γ. Μοράκη. Ο Παναγούλης επικηρύσσεται για 5.000.000δρχ. Τελικά συλλαμβάνεται και πάλι στις 9 Ιουνίου . Ο Γ. Μοράκης καταδικάζεται σε 16 χρόνια από το Διαρκές Στρατοδικείο. Στις 21 ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας καθηγητής της Παντείου Μιχάλης Στασινόπουλος προβαίνει σε ακύρωση πράξεων της Χούντας και εκπαραθυρώνεται την ίδια μέρα από το Σ τ Ε. Τέλη Ιουνίου αρχές Ιουλίου συλλαμβάνονται τα ηγετικά στελέχη της οργάνωσης των “Ελεύθερων Ελλήνων” και οδηγούνται σε δύο ξενοδοχεία στην Βαρυμπόμπη και τη Δροσιά όπου κρατούνται υπό συνθήκες απομόνωσης για έναν περίπου χρόνο. (Ζαρκάδας κ.α.) Εκτοπίζονται οι δικηγόροι Γ.Α. Μαγκάκης, Θ. Ζούκας, Ε. Γιαννόπουλος, Α.Λ. Φλώρος. Δίκη και καταδίκη αγωνιστών του ΠΑΜ στη Θεσσαλονίκη ( Θ. Καστούρας κ.α.)

Ιούλιος

Στις 14, γίνεται έκρηξη εκρηκτικού μηχανισμού στα χέρια του καθηγητή της Παντείου Σάκη Καράγιωργα, η οποία και τον τραυματίζει βαριά .Ακολουθούν μαζικές συλλήψεις σημαντικών στελεχών της Δ.Α. (Σ. Καράγιωργας, Γ. Ιορδανίδης, Γ. Α. Μαγκάκης, Ν. Κωνσταντόπουλος κ.α.). Τις επόμενες εβδομάδες οι εφημερίδες δημοσιεύουν διατεταγμένα ψηφίσματα μαζικών φορέων που καταδικάζουν την δυναμική αντιστασιακή δράση του καθηγητή, ανάμεσα τους και ανάλογο ψήφισμα των καθηγητών της Παντείου. Καμπάνια αντιστασιακών οργανώσεων κατά της διοργάνωσης των Πανευρωπαϊκών Αγώνων Στίβου στην Αθήνα και σειρά δράσεων διάφορων ομάδων με σκοπό να σαμποτάρουν τη διοργάνωση.

Αύγουστος

Βαριά καταδίκη του φοιτητή Ρούσσου Βρανά στη Θεσσαλονίκη. Πολυάριθμες εκρήξεις βομβών στην έδρα της ΕΣΣΟ-Πάππας, στη ΚΥΠ, στην έδρα του ΝΑΤΟ στη Θεσσαλονίκη.

Σεπτέμβριος

Συλλαμβάνεται από τα όργανα της χούντας και εξορίζεται ο φοιτητής Γερ. Πιτσούλιας.

Οκτώβριος

Συνέντευξη του Κων. Καραμανλή σε ευρωπαϊκή εφημερίδα που καταγγέλλει τις συνέπειες “μπολσεβικοποίησης” των Ενόπλων Δυνάμεων και τις καλεί να ανατρέψουν την δικτατορία διαφορετικά η ανατροπή “μπορεί να προκληθεί από μη ελεγχόμενες δυνάμεις”. Εκλεγμένοι συνδικαλιστές του προδικτατορικού φοιτητικού κινήματος συγκροτούν την ΑΝΤΙΕΦΕΕ (Κ. Κωσταράκος, Γ. Ρέγκας, Κ. Αλαβάνος, Σ. Βαλυράκης). Δικάζεται και καταδικάζεται ο φοιτητής Γρ. Παναγιωτίδης και εκτοπίζεται ο φοιτητής Δ. Παπανίκος. Απόδραση στο εξωτερικό του τέως βουλευτή της ένωσης κέντρου Γ. Μυλωνά από την Αμοργό που ήταν εκτοπισμένος.

Νοέμβριος

Στις 15 η ‘κυβέρνηση’ δημοσιεύει νέο νόμο “Περί Τύπου” που προβλέπει την άρση της προληπτικής λογοκρισίας, και κατάργηση του καταλόγου απαγορευμένων βιβλίων, στα πλαίσια της προσπάθειας να εμφανίσει προς το εξωτερικό μια πορεία στοιχειώδους “εκδημοκρατισμού” του καθεστώτος. Μετά την άρση της προληπτικής λογοκρισίας τα πρακτικά δικών των αντιστασιακών στα Έκτακτα Στρατοδικεία της Χούντας αρχίζουν να δημοσιεύονται στις ελληνικές εφημερίδες. Δίκη Ρ.Φ. στην Αθήνα (Κ. Τζεμπελίκου, Μ. Γιαραλή, Ν. Βουλέλης). Στο έκτακτο στρατοδικείο Αθηνών δικάζονται και καταδικάζονται σε βαρύτατες ποινές οι αγωνιστές του Ε.Δ.Κ. (Γ. Ανωμερίτης, Δ. Δώδος, Δ. Παπαϊωάννου, Ι. Μυλωνάς, Κ. Χουλιάρα κ.α.). Δίκη και βαριές καταδίκες αγωνιστών του ΠΑΜ και του ΑΕΜ (Τάκης Μπενάς, Α. Αρκάς, Χ. Κοντογιώργος, Ν. Αναγνωστόπουλος, Δ. Καραγεωργίου, Θ. Σιδέρης, Χ. Κορδελής, Ι. Φελέκης, Ε. Καραπιπέρης).

Δεκέμβριος

Στις 12 η Ελλάδα αποχωρεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης, για να μην καταδικαστεί για τους βασανισμούς κρατουμένων και την κατάφωρη παραβίαση των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, μετά από προσφυγή των Σκανδιναβικών κρατών Δανίας, Νορβηγίας , Σουηδίας και της Ολλανδίας. Καταδίκη που τελικά δεν απέφυγε από την Επιτροπή των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του Συμβουλίου. Την ίδια ώρα ο ‘Υπουργός’ Εξωτερικών Π.Πιπινέλης προς αντιπερισπασμό διανέμει στις Ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις χρονοδιάγραμμα πολιτικοποίησης και ‘εκδημοκρατισμού’ του καθεστώτος. Στις 19, ο Χ. Τάσκα – φίλος του ελληνοαμερικανού και φιλοδικτατορικού επιχειρηματία Τόμ Πάππας- διορίζεται νέος Πρέσβης των Η.Π.Α. στην Ελλάδα. Στην ακρόαση του στο Κογκρέσο προβαίνει σε ευνοϊκή τοποθέτηση απέναντι στην Δικτατορία. Συλλήψεις αγωνιστών του Ρ.Φ. (Γ. Καούνης κ.α.)

1970

Ιανουάριος

Διεξάγεται εντυπωσιακή δίκη της αντιστασιακής οργάνωσης “Λαϊκή Πάλη” στη Θεσσαλονίκη (Αντώνης Λιάκος, Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, Τάσος Δαρβέρης, Σ. Κατσαρός, Η. Οικονόμου, Πάνος Καϊσίδης κ.α.) τόσο για τις απολογίες όσο και για τις βαριές ποινές που επιβλήθηκαν. Ακολουθούν σειρά δικών στα έκτακτα Στρατοδικεία που παίρνουν μεγάλη δημοσιότητα. Ως μάρτυρας προσέρχεται ο τέως Πρωθυπουργός Π. Κανελλόπουλος και άλλες προσωπικότητες του πολιτικού και νομικού κόσμου. Οι Διανοούμενοι σταματούν την δημόσια σιωπή τους που ακολουθούσαν από την επιβολή της Δικτατορίας και αρχίζουν την έκδοση συλλογικών τόμων με πρώτο εκείνον των “Δεκαοκτώ κειμένων”, γνωστών Ελλήνων δημιουργών, που κάνει επανειλημμένες εκδόσεις όλη την χρονιά. Τα βιβλιοπωλεία κατακλύζονται από κύμα εκδόσεων. Μόνο το πρώτο δεκάμηνο του χρόνου ιδρύθηκαν πάνω από τριάντα εκδοτικοί οίκοι και εκδόθηκαν πάνω από δύο χιλιάδες τίτλοι .Πρόκειται κυρίως για μεταφράσεις κλασικών πολιτικών και κοινωνικών βιβλίων, σύγχρονης αμφισβήτησης, ανατρεπτικής λογοτεχνίας, αρχαίων κλασικών, βυζαντινών, αλλά και των μεγάλων της νεοελληνικής λογοτεχνίας. “Μανία αναγνώσεως και μορφώσεως κατέλαβε τους Έλληνες” μεταδίδει ξένος ανταποκριτής. Το ίδιο φαινόμενο παρουσιάζεται και στο χώρο του ελληνικού κινηματογράφου του Θεάτρου και της Μουσικής. Αρχίζει να σπάει το κλίμα τρομοκρατίας.

Μάρτιος

Στις 7 οργανώνεται απόπειρα δολοφονίας του Αρχιεπίσκοπου και Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Μακάριου, στην οποία είναι αναμεμειγμένη η Ελληνική Χούντα. Πρόκειται για την απαρχή μιας βίαιης και ανοιχτής αναμέτρησης μεταξύ Χούντας και Κυπριακής Δημοκρατίας. Στις 27 αρχίζει η μεγάλη δίκη με βαριές καταδίκες της Δημοκρατικής Άμυνας (Σ. Καράγιωργας, Γ. Ιορδανίδης,  Γ. Α. Μαγκάκης, Ν. Κωνσταντόπουλος, Χ. Ροκόφυλλος, Μ. Τσαγκαράκης, Χρ. Πρωτόπαππας, Θ. Φίλιας κ.α.).

Τα πρακτικά της και η προβολή τους από τον τύπο προκαλούν ιδιαίτερη αίσθηση στην κοινωνία τόσο για τις καταγγελίες για βασανιστήρια όσο και για τη συρροή των μαρτύρων υπεράσπισης αλλά κυρίως για την στάση και τις απολογίες των κατηγορουμένων. Ο αντίκτυπος στο εξωτερικό είναι ιδιαίτερα έντονος. Παράλληλα αρχίζει η δίκη των εκδοτών και του αρχισυντάκτη της εφημερίδας “Έθνος” για αντικαθεστωτική δράση και δημοσίευση αντικαθεστωτικών δηλώσεων του τέως υπουργού της Ε.Κ Ι. Ζίγδη. Καταδικάζονται επίσης οι Ι. Καψής, Κ. Κυριαζής, Ν. Νικολόπουλος, Α. Κυριαζή και Κ. Οικονομόπουλος και το έθνος οδηγείται στο κλείσιμο.

Μαζικές συλλήψεις αγωνιστών του ΠΑΜ και του Ρήγα Φερραίου. (Μπ. Θεοδωρίδης, Γ. Γιαννακάκης, Γ. Ζωϊόπουλος, Μπ. Γκοβάνης, Ν. Γεωργακόπουλος κ.α.)

Απρίλιος

Στις 10 ο Παπαδόπουλος ανακοινώνει πανηγυρικά μέτρα “φιλελευθεροποίησης” του καθεστώτος, μέτρα που δεν εφαρμόστηκαν βέβαια ποτέ. Στις 13. η Χούντα απελευθερώνει τον Μίκη Θεοδωράκη με τον όρο να αναχωρήσει αμέσως στο Εξωτερικό. Ο Θεοδωράκης συνοδευόμενος από τον Γάλλο πολιτικό Ζαν Σερβάν Σρεμπέρ αναχωρεί για το Παρίσι. Στις 15 το Συμβούλιο της Ευρώπης καταδικάζει για δεύτερη φορά την Ελλάδα. Το καθεστώς στην προσπάθειά του να κερδίσει κάποια εξωτερική αναγνώριση στρέφεται προς τις χώρες του Ανατολικού Μπλοκ. Ακολουθεί η πρώτη επίσκεψη ξένου επισήμου στην Αθήνα από τις 21 Απριλίου του ’67,εκείνη του Βούλγαρου Υπουργού Εξωτερικών Μπάσεφ. Τον ίδιο μήνα εκτοπίζονται 41 ανώτεροι αξιωματικοί στα Κύθηρα, την Σαμοθράκη και την Μακρακώμη. Αρχίζει αρθρογραφία στην εφημερίδα “Βραδυνή”, ο συνταγματάρχης Δ.Σταματόπουλος, ένας από τους πρωτεργάτες του πραξικοπήματος και μέλος της “επαναστατικής επιτροπής”,. Πρόκειται για την πρώτη δημόσια αντιπαράθεση στους κόλπους του καθεστώτος η οποία αμφισβητούσε τα περιθώρια πολιτικών ελιγμών του “πρωθυπουργού” και υπογράμμιζε την ισότητα των “επαναστατών”, την αντίθεση στην πρωτοβουλία απελευθέρωσης του Μ. Θεοδωράκη και την πορεία “πολιτικοποίησης” του καθεστώτος “χωρίς επαναστατικήν εξουσιοδότησιν” Οι ενδοχουντικές αντιθέσεις πάντως λόγω της μη κοινής πολιτικής αντίληψης των πραξικοπηματιών, επιτρέπουν στον Παπαδόπουλο ελευθερία κινήσεων και ουσιαστική υποκατάσταση της “επαναστατικής επιτροπής”. Ο Γ. Ρίτσος μετά τη Λέρο εκτοπίζεται στη Σάμο.

Ιούνιος

Προσπάθεια κοινής συνεργασίας Π.Α.Μ., Π.Α.Κ. και Δ.Α. στο εξωτερικό αποτυγχάνει. Στις 3, δικάζεται ο τελευταίος πρόεδρος της Βουλής Δ. Παπασπύρου. Στις 15 δολοφονείται ο Κύπριος Υπουργός Εσωτερικών Πολύκαρπος Γεωργατζής . Η ανάμειξη της Χούντας είναι σχεδόν φανερή.

Ιούλιος

Δίκη αγωνιστών του Ρ.Φ. του ΠΑΜ, και του ΚΚΕ Εσωτερικού. Καταδικάζονται οι Μπ. Θεοδωρίδης, Φ. Λαζάρου, Στ. Χατζηανδρέου, Ι. Καούνης, Ψαραδέλλης, Μ. Πανταχός, Γ. Τσέλιος, Μπ. Γκοβάνης, Μπ. Γεωργούλας κ.α. Δίκη και καταδίκη αγωνιστών του ΑΑΜΥ (Αντιδικτατορικού Μετώπου Υπαίθρου) (Κ. Νικολόπουλος, Γ. Ζωϊόπουλος κ.α.). Δίκη και καταδίκη αγωνιστών (Εθνικού Αντιδικτατορικού Στρατού (Α. Ζωγράφος, Π. Τσιώτης, Π. Μαδιόρτης κ.α.). Δίκη και βαριές ποινές αγωνιστών κλιμακίου του ΚΚΕ. Καταδικάζονται (Ν. Καλούδης, Ι. Ζορζοβίλης, Ι. Γιάνναρης, Α. Μίχου, κ.α.). Εκδίδονται τα “18 κείμενα”. Στις 19 πεθαίνει ο ‘Υπουργός’ Εξωτερικών Παναγιώτης Πιπινέλης. Με τον θάνατό του, παραμερίζεται και το χρονοδιάγραμμα-δέσμευση απέναντι στο Συμβούλιο της Ευρώπης για επιστροφή της χώρας στη Δημοκρατία.

Αύγουστος

Ιδρύεται κυρίως από φοιτητές και φοιτήτριες διαφόρων Σχολών της Αθήνας η Ελληνο-Ευρωπαϊκή Κίνηση Νέων (ΕΚΙΝ). Οι εκδηλώσεις- συζητήσεις της οποίας στο υπόγειο της Γιάννη Σταθά, γίνονται ο τόπος συνάντησης γνωριμίας και έκφρασης των αντιδικτατορικών φοιτητών και φοιτητριών των διαφόρων Σχολών της Αθήνας.

Σεπτέμβριος

Στις 2, πραγματοποιείται απόπειρα ανατίναξης της Αμερικάνικης Πρεσβείας με αυτοκίνητο – βόμβα της οργάνωσης “Άρης” του Π.Α.Μ. καταλήγει στο θάνατο των βομβιστών, του Κύπριου Γιώργου Τσικούρη και της Ιταλίδας Μαρία -Έλενα Αντζελόνι. Επικηρύσσεται ο φοιτητής Κ.Κωτσάκης ως συναυτουργός με 1.000.000δρχ ο οποίος καταφέρνει τελικά να διαφύγει στο εξωτερικό. Η Αντζελόνι κηδεύεται στην Ιταλία με επίσημη συμμετοχή αντιπροσώπων του Κομμουνιστικού και. Σοσιαλιστικού κόμματος , του Π.Α.Μ., του Π.Α.Κ. και της Δ.Α.. Ο επικήδειος εκφωνείται από τη Μελίνα Μερκούρη. Στις 19 , αυτοπυρπολείται στην πλατεία Ματεότι της Γένοβας, ο φοιτητής Κώστας Γεωργάκης σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη Δικτατορία στην Ελλάδα και για τη στήριξή της από τις δυτικές χώρες.

Οκτώβριος

Στις 2 επισκέπτεται επίσημα την Ελλάδα ο Υπουργός Άμυνας των Η.Π.Α. Μέλβιν Λαίρετ. Την επόμενη σκάει βόμβα στον βασιλικό Κήπο, σχεδόν άμεσα συλλαμβάνεται ως δράστης ο δικηγόρος Ι.Κορωναίος και οι Γρ. Κασιμάτης και Α. Φραγκιάς  (Π.Α.Κ.)

Νοέμβριος

Στις 4, το δικτατορικό καθεστώς σκληραίνει την στάση του και αρνείται να ανανεώσει την σύμβαση με τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό, για την δυνατότητα του να επιβλέπει τις συνθήκες διαβίωσης των πολιτικών κρατουμένων. Αρχίζει κύμα νέων συλλήψεων προσωπικοτήτων από την Ε.Σ.Α. με στόχο την εξάρθρωση του Π.Α.Κ. στο εσωτερικό της χώρας – η επιχείρηση διαρκεί από το Νοέμβρη του 1970 ως τον Μάρτη του 1971. Μεταξύ άλλων συλλαμβάνονται οι δικηγόροι, Ε. Γιαννόπουλος, Φ. Κούτσικας και οι Χ. Σαρτζετάκης, Δ. Μαρωνίτης, Α. Κουτσόγιωργας, Ν. Ιντζές, Δ.Ραυτόπουλος κ.α., συνολικά 73 άτομα. Στις 14, απελευθερώνεται η κρατούμενη Αμαλία Φλέμιγκ. Ο Γ. Παπαδόπουλος προκηρύσσει εκλογές για την συγκρότηση της “Συμβουλευτικής”. Πρόκειται για ένα διακοσμητικό οιονεί κοινοβουλευτικό όργανο της δικτατορίας, που θα “εκλεγεί” από ένα σώμα διορισμένων εκλεκτόρων από την τοπική αυτοδιοίκηση και τα συνδικάτα. Ρόλος της η διατύπωση συμβουλευτικής γνώμης στα υπό επεξεργασία νομοσχέδια Αλλεπάλληλες εκρήξεις βομβών σε όλη την Αθήνα και στο άγαλμα Τρούμαν. Ιδρύεται και η Εταιρεία Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων (ΕΜΕΠ) από μια ομάδα προοδευτικών διανοουμένων (Γ. Πεσμαζόγλου Γ. Κουμάντο και Α. Πεπονή) που διευρύνει αυτόν τον ρόλο διοργανώνοντας ανοικτές συζητήσεις – συνήθως στο Θέατρο “Άλφα” του Στ. Λιναίου – προσκαλώντας και γνωστές ευρωπαϊκές δημοκρατικές προσωπικότητες όπως ο Γκύντερ Γκράς, η Τζόαν Ρόμπινσον, ο Ζαν Ρέυ. Ο ασφυκτικός αστυνομικός κλοιός των εκδηλώσεων και των δύο οργανώσεων, τις μετατρέπει άμεσα σε αντιδικτατορικές συγκεντρώσεις.

Δεκέμβριος

Αρχές του μήνα η προβολή δωρεάν στον κινηματογράφο “Παλλάς” της αμερικανικής ταινίας αμφισβήτησης Woodstock μετατράπηκε σε διαδήλωση πέντε περίπου χιλιάδων νέων στους γύρω δρόμους, ενώ στο εσωτερικό του κινηματογράφου πάνω από δυο χιλιάδες νέοι δημιούργησαν σκηνές έντασης, με το άκουσμα μάλιστα του γνωστού κομματιού Freedom του Richie Havens έγινε “χαμός” από συνθήματα κατά της Δικτατορίας. Δεύτερη προβολή της ταινίας απαγορεύτηκε όπως απαγορεύτηκε και η προβολή της ταινίας “Φράουλες και Αίμα”. Μαζικές συλλήψεις αγωνιστών του Ρ.Φ., συλλαμβάνεται και το κεντρικό κλιμάκιο της οργάνωσης ( Κ. Κωσταράκος, Γ. Ρέγκας, Φ. Προβατάς, Γ. Σπηλιώτης, Λ. Φλέσσας, Α. Χριστόπουλος κ.α.), ακολουθούν ανακρίσεις και κτηνώδη βασανιστήρια. Συλλήψεις αγωνιστών του ΠΑΜ (Λ. Δάνος, Κ. Παπαϊωάννου κ.α.)

1971

Ιανουάριος

Την 1η του μήνα, δημοσιεύονται οι 15 “Συνταγματικοί” Νόμοι που προβλέπονταν από το χουντικό “Σύνταγμα” του 1968. Η Συμβουλευτική συνεδριάζει στην αίθουσα της Βουλής και …αποφασίζει να εισηγηθεί την απόρριψη φορολογικού “νομοσχεδίου” ως… “αντισυνταγματικού”. Απολύονται 261 εκτοπισμένοι αριστεροί. Η ελληνική “Κυβέρνηση” αποκαθιστά τις διπλωματικές της σχέσεις με την Αλβανία. Ιδρύεται στο Λονδίνο το “Εθνικό Αντιστασιακό Συμβούλιο” από το Π.Α.Μ. και τη Δ.Α. καθώς και τις δεξιές αντιστασιακές οργανώσεις “Ελεύθεροι Έλληνες” και “Υπερασπιστές της Ελευθερίας”. Ο Παπαδόπουλος ανακοινώνει στους πρωτεργάτες του πραξικοπήματος τις πολιτικές προθέσεις του για πλήρη εφαρμογή του “Συντάγματος”. Στα πλαίσια των διπλωματικών επαφών του καθεστώτος με τις χώρες του Ανατολικού Μπλοκ επισκέπτεται την Ελλάδα ο Ρουμάνος Υπουργός Εξωτερικών Μανέου. Επίσκεψη του Μακάριου στη Μόσχα προκαλεί αντιδράσεις και ανησυχίες στην Χούντα Ο ποιητής Γ. Σεφέρης δημοσιεύει το καθαρά αντιχουντικό ποίημα “Επί Ασπαλάθων”. Συλλήψεις αγωνιστών της οργάνωσης “20η του Οκτώβρη” (Ν. Μανιός, Γ. Σαγιάς κ.α.). Ιδρύεται στο Λονδίνο το “Εθνικό Αντιστασιακό Συμβούλιο”, “ΕΑΣ”, από τις οργανώσεις “ΔΑ”, “ΠΑΜ”, “Ελεύθεροι Έλληνες” και “Υπερασπιστές της Ελευθερίας”, μεσκοπό το συντονισμό του αντιδικτατορικού αγώνα.

Μάρτιος

Εκρήξεις βομβών στο τυπογραφείο της “Εστίας”, στα γραφεία της ΕΣΣΟ-ΠΑΠΠΑΣ στην Αθήνα (οργάνωση “Μαχόμενη Αντίσταση”). Ιδρύεται η “Εταιρεία Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων”(ΕΜΕΠ). Πολυάριθμες συλλήψεις αγωνιστών (Γ. Ρωμαίος, Δ. Μαρωνίτης, Γ. Παπαευστρατίου κ.α.) Κρατούνται στην ΕΣΑ μέχρι τον Οκτώβριο 1971.

Απρίλιος

Η ΕΚΙΝ συστηματοποιεί τη δράση της (“Ενημερωτικό Δελτίο”, βιβλία, εκδηλώσεις με Α. Αργυρίου, Κ. Κουλουφάκος, Α. Πεπονής, Γ. Κουμάντος, Γ. Σισιλιάνος, Γ. Μαρκόπουλος, Β. Ραφαηλίδης). Κλείνουν τα στρατόπεδα του Ωρωπού και της Λέρου, παραμένουν στις φυλακές περίπου 500 πολιτικοί κρατούμενοι και 73 εξόριστοι στη Σαμοθράκη, Λέρο, Κύθηρα, Θέρμο και Αγ. Νικόλαο.

Μάιος

Η ΕΜΕΠ συστηματοποιεί τη δράση της οργανώνοντας εκδηλώσεις. Έκρηξη βόμβας στο άγαλμα Τρούμαν. Ιδρύεται “Ευρωπαϊκό Ατλαντικό Συμβούλιο” για την Ελλάδα με πρόεδρο τον Βρετανό σερ Χιού Γκρήν. Συνυπογράφουν οι Φ. Μιττεράν, Π. Μεντές-Φράνς, Μ. Βαν ντερ Στούλ κ.α.

Ιούνιος-Ιούλιος

Δίκη φοιτητών στη Θεσσαλονίκη. Καταδικάζονται οι Ι. Μερτζάνης και Κ. Κυρτάζογλου. Ο πολιτικός κρατούμενος Ζαμπέλης δραπετεύει από τις φυλακές Αίγινας και διαφεύγει στο εξωτερικό. Σειρά εκρήξεων βομβών σε Αμερικάνικες εγκαταστάσεις στο Ηράκλειο Κρήτης και στην Αθήνα (ΚΥΠ, Υπ. Προεδρίας, Πλ. Καρύτση κ.α.). Στα πλαίσια της ιδιότυπης πολιτιστικής άνθισης συνεχίζονται όλη την ¶νοιξη εκδηλώσεις, συναυλίες των Μαρκόπουλου, Ξαρχάκου , κυκλοφορία ημιπαρά- νομων δίσκων της Τερψιχόρης Παπαστεφάνου “Ελεύθεροι Πολιορκημένοι” και του Χρίστου Λεοντή με τον Θούριο του Ρήγα και απαγγελία της ¶ννας Συνοδινού κειμένων των Κάλβου, Σολωμού, Μακρυγιάννη. Θεατρικές παραστάσεις κυρίως στα Θέατρα “Τέχνης” και “¶λφα” και κινηματογραφικές ταινιών ενώ εμφανίζεται δυναμικά ο νέος ελληνικός κινηματογράφος κυρίως με τις ταινίες του Θ. Αγγελόπουλου “Αναπαράσταση” και “Μέρες του 36”. Κυκλοφορεί από χέρι σε χέρι στα αγγλικά το Βιβλίο ντοκουμέντο για τα βασανιστήρια του Περικλή Κοροβέση “Ανθρωποφύλακες” Κυκλοφορεί επίσης το σαφώς αντιδικτατορικό περιοδικό “Νέοι Στόχοι” με άρθρα των Μαντέλ, Σουήζυ και Λούξεμπουργκ. καταργούνται τα έκτακτα στρατοδικεία και οι δίκες που εκκρεμούν παραπέμπονται στα τακτικά δικαστήρια. Δίκη στο εφετείο Αθηνών κλιμακίου του ΚΚΕ. Καταδικάζονται οι Σ. Τσαμπής, Κ. Λίτσας κ.α.

Αύγουστος

Στις 3 Αυγούστου η 1η δίκη στο 5μελές Εφετείο Αθηνών 17 αγωνιστών του Ρ.Φ. (Κ. Κωσταράκος, Γ. Ρέγκας, Φ. Προβατάς, Γ. Σπηλιώτης, Λ. Φλέσσας, Μ. Μαρκάκης κ.α.).

Στις 13 το καθεστώς στερεί της ελληνικής ιθαγένειας τον Α. Παπανδρέου. Στις 25 συνέρχεται δραματική σύσκεψη της “επαναστατικής επιτροπής”. Γίνεται προσπάθεια ανατροπής του Γεώργιου Παπαδόπουλου από την ριζοσπαστική μερίδα των πραξικοπηματιών και προτείνεται η αντικατάστασή του από τον Μακαρέζο, η επέμβαση όμως του τότε Διοικητή της Στρατιωτικής Αστυνομίας Δ. Ιωαννίδη- του μόνου από τους πραξικοπηματίες που παραμένει στο στράτευμα- και η δήλωσή του για στήριξη του Παπαδόπουλου εκ μέρους όλου του στρατιωτικού σώματος, τον διασώζει.  Θα σημάνει όμως την αρχή της δυναμικής εμφάνισης του Ιωαννίδη ως πόλου των σκληρών του δικτατορικού καθεστώτος. Στις 26 ο Παπαδόπουλος χωρίς πια δεσμεύσεις από τους συνεργάτες του στο πραξικόπημα, προχωρεί σε ευρύ ανασχηματισμό της “κυβέρνησης”. Οι πανίσχυροι “συνεπαναστάτες” αποδυναμώνονται δια… προαγωγής. Από πανίσχυροι “Γενικοί Γραμματείς Υπουργείων” γίνονται απλά “υφυπουργοί” ή “περιφερειακοί διοικητές”.

Σεπτέμβριος

Στις 2, επαναπροωθείται από την χούντα στην Κύπρο, ο στρατηγός Γρίβας για να οργανώσει την ΕΟΚΑ Β¨ προς ανατροπή του Μακαρίου. Στις 20 , πεθαίνει ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης. Η κηδεία του στις 22 του μήνα γίνεται αφορμή για μια δυναμική και μαζική αντιδικτατορική διαδήλωση με συμμετοχή χιλιάδων πολιτών. Δικάζεται και καταδικάζεται για αντιστασιακή δράση η Αμαλία Φλέμιγκ, ο Κ. Ανδρουτσόπουλος, η Αθ. Ψυχογιού κ.α..

Οκτώβριος

Το καθεστώς οργανώνει “θριαμβευτική” υποδοχή στον Αντιπρόεδρο των Η.Π.Α. Σπύρο Άγκνιου (Αναγνωστόπουλο) στην Αθήνα. Πρόκειται για την μοναδική τόσο υψηλή επίσημη επίσκεψη όλη την διάρκεια της Δικτατορίας. Ο ¶γκνιου χαρακτηρίζει την Ελληνική “Κυβέρνηση” “απαραίτητον γραμμήν αμύνης” λόγω της αυξημένης παρουσίας του σοβιετικού στόλου στην Μεσόγειο και σημειώνει ότι: “Ορισμέναι από τας βάσεις εις την Ελλάδα είναι αναντικατάστατοι από πλευράς στρατηγικής σημασίας για την ασφάλεια …των Ηνωμένων Πολιτειών”. Στις 6. καταργούνται θεωρητικά τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων. Στις 18, συλλαμβάνονται ο γραμματέας του Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού, Μ. Δρακόπουλος , το ιστορικό στέλεχος του Κομμουνιστικού Κινήματος Μ. Παρτσαλίδης και άλλα 31 μέλη του Π.Α.Μ. και του Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού. Οι 20 παραπέμπονται για παράβαση του Αναγκαστικού Νόμου 509. Σε συνέχεια των Δεκαοκτώ Κειμένων εκδίδονται τα συλλογικά “Νέα Κείμενα” 1 και 2. Συλλαμβάνονται και οδηγούνται στο ΕΑΤ-ΕΣΑ οι αγωνιστές Σ. Στρατιδάκης, Κ. Σαρρής, Γ. Θεοδοσόπουλος, Χρ. και Π. Αγριαντώνη, Ζ. Χριστοφίδου κ.α. Καταδικάζεται ο Ι. Χορν για παράβαση του νόμου περί τύπου (εφημερίδα “Άθενς Νιούζ”).

Νοέμβριος

Απελευθερώνεται ο γνωστός από την υπόθεση της δολοφονίας του Γρ. Λαμπράκη, δικαστικός Χ. Σαρτζετάκης και άλλοι 69 από τους συλληφθέντες στις ανακρίσεις για το Π.Α.Κ., ακολουθούν καταγγελίες για άγρια βασανιστήρια.

Δεκέμβριος

Στις 18, το καθεστώς αίρει τον Στρατιωτικό Νόμο σε όλη την επικράτεια εκτός των περιοχών της Αθήνας του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης. Επιστρέφουν οι τελευταίοι 69 εξόριστοι της Λέρου και των άλλων τόπων εξορίας. Κυκλοφορεί πλατιά η φοιτητική εφημερίδα “Πρωτοπορία”. Συλλογή 3.000 υπογραφών για χορήγηση γενικής αμνηστίας στους πολιτικούς κρατουμένους.

1972

Ιανουάριος

Ο “Πρωθυπουργός” Γ. Παπαδόπουλος τοποθετεί τους Μακαρέζο και Παττακό στη θέση των “Αντιπροέδρων” της “Εθνικής Κυβερνήσεως” καταργώντας έτσι την περίφημη ισότητα της “επαναστατικής τριανδρίας”. Διεξάγεται η πρώτη δίκη του Π.Α.Κ. στο Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών (Σ. Βαλυράκης, Ι. Χρυσάφης, Ι. Κυριαζής, Σπ. Σπηλιωτόπουλος κ.α.). Αρχίζει η Δίκη των στελεχών του ΚΚΕ Εσωτερικού. Εμφανίζονται τα πρώτα δείγματα μαζικού αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος στη Νομική Σχολή. Έντονες αντιπαραθέσεις ανάμεσα στα διορισμένα Δ.Σ. των σχολών και σε πυρήνες που θα εξελιχθούν στις Φοιτητικές Επιτροπές Αγώνα κατά τη διάρκεια συνελεύσεων για απολογισμό των δραστηριοτήτων των διορισμένων.

Φεβρουάριος

Στις 14, η χούντα με διακοίνωση προς τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας καταγγέλλει την αγορά από την Κυβέρνησή του, Τσεχοσλοβακικών όπλων. Έντονη αντίδραση του Μακαρίου. Δραστηριοποιούνται οι τοπικοί σπουδαστικοί σύλλογοι. Το κίνημα αλληλεγγύης για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων κορυφώνεται. Στο εξωτερικό μεταξύ άλλων υπογράφουν οι Λ. Αραγκόν, Φ. Μιττεράν κ.α.

Μάρτιος

Ο Γ. Παπαδόπουλος με απόφαση του “Υπουργικού Συμβουλίου” καθαιρεί τον Γ. Ζωιτάκη από “Αντιβασιλέα” και τον αντικαθιστά με τον εαυτό του, που διατηρεί ταυτόχρονα την θέση του “Πρωθυπουργού” καθώς και ορισμένα Υπουργεία. Ο Δικτάτορας γίνεται όλο και πιο συγκεντρωτικός.

Στις 2, οι μητροπολίτες της Κύπρου ζητούν την παραίτηση του Μακαρίου από την θέση του εκλεγμένου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Από 17 ως 21, γίνεται η δεύτερη δίκη του ΠΑΚ. Καταδικάζονται μεταξύ άλλων οι Ι.Κορωναίος, Ξ. Πελοποννήσιος, Α.Φραγκιάς και Γ. Κασιμάτης.

Φοιτητές προσφεύγουν στα Πρωτοδικεία με αίτημα την εκλογή αιρετών αντιπροσώπων στους συλλόγους τους. Η πρώτη νίκη του φοιτητικού κινήματος έρχεται με την εκλογή νέου Δ.Σ. στο Σύλλογο Κρητών Φοιτητών στις 19 Μαρτίου. Ο Σύλλογος διοργανώνει, παρά τις πιέσεις του καθεστώτος, μεγάλη συναυλία του Γ. Μαρκόπουλου στο γήπεδο του Σπόρτιγκ ,ακολουθεί διαδήλωση που διαλύεται βίαια από την αστυνομία. Πρώτη μαζική κινητοποίηση στη Θεσσαλονίκη από νέους που συγκεντρώθηκαν για να παρακολουθήσουν εκδήλωση της Ελληνοευρωπαικής Κίνησης Νέων με τη γνωστή αριστερή οικονομολόγο Τζόαν Ρόμπινσον που τελικά απαγορεύτηκε. Δίκη αγωνιστών στην Αθήνα. Καταδικάζονται οι Χ. και Π. Αγριαντώνη και ο Γ. Θεοδοσόπουλος.

Απρίλιος

Την 1η , γίνεται η φοιτητική συγκέντρωση σε ανοιχτό χώρο στο προαύλιο του Ε.Μ.Π. ύστερα από άρνηση της διορισμένης Διοικούσας Επιτροπής των Συλλόγων για δημόσια συνεδρίαση. Στις 21 , πραγματοποιείται καθιστική αντιχουντική εκδήλωση στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών, με αφορμή την επέτειο του πραξικοπήματος, συμμετέχουν 100 περίπου φοιτητές, η συγκέντρωση διαλύεται και ακολουθούν 11 συλλήψεις. Στις 22, συγκέντρωση 200ων φοιτητών στο Μουσείο διαλύεται με την εμφάνιση της αστυνομίας. Στις 25 ξεκινά αποχή διαρκείας των 1.700 σπουδαστών υπομηχανικών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη για κλαδικά αιτήματα. Σιωπηρή πορεία 500 φοιτητών της Φυσικομαθηματικής Σχολής για πανεπιστημιακά αιτήματα η οποία διαλύεται από την αστυνομία. Συλλαμβάνονται πάνω από 100 φοιτητές. Αρχίζει να εκδίδεται από τους προχουντικούς προέδρους της ΕΦΕΕ Π. Πάγκαλο και Γ Τζανετάκο και τον Τ. Χριστοδουλάκη το περιοδικό “Προσανατολισμοί”. Απελευθέρωση και διαφυγή στο εξωτερικό του καθηγητή Γ.Α. Μαγκάκη. Μαζικές εκδηλώσεις της ΕΚΙΝ με Γ. Ιμβριώτη και Β. Ρώτα.. Συλλογή εκατοντάδων υπογραφών στους Δικηγορικούς Συλλόγους για τη διενέργεια αρχαιρεσιών. Συλλαμβάνονται οι Α. Μήνης και Σ. Παντελάκης για τοποθέτηση βομβών (οργάνωση “ΑΑΑ”). Ανατινάζεται η προτομή του Ι Μεταξά στη Νίκαια.

Μάιος

Στις 22 διαλύονται με δικαστική απόφαση “ότι έχουν εκφύγει των σκοπών τους” η Ε.Κ.Ι.Ν και η ΕΜΕΠ,. Είχε προηγηθεί η βίαιη σύλληψη του προέδρου της ΕΚΙΝ Π.Κανελλάκη και των μελών των Δ.Σ της ΕΜΕΠ ανάμεσα τους των Γ. Πεσμαζόγλου Γ. Κουμάντο και Α. Πεπονή και η εξορία τους σε διάφορες περιοχές. Το γεγονός πήρε μεγάλη προβολή και στο εξωτερικό. Ακολουθεί νέο κύμα συλλήψεων, αυθαίρετων κρατήσεων και βασανιστηρίων στην Ασφάλεια και το ΕΑΤ/ΕΣΑ . Απαγορεύεται και κατάσχεται το 1ο τεύχος του περιοδικού ΑΝΤΙ και συλλαμβάνεται από την ΕΣΑ ο υπεύθυνος Χρ. Παπουτσάκης. Στα δικαστήρια της Αθήνας, Θεσσαλονίκης και Ιωαννίνων όπου εκδικάζονται αιτήματα φοιτητών για αντικατάσταση των διορισμένων διοικήσεων  των φοιτητικών συλλόγων συγκεντρώνονται πλήθος φοιτητών και επεμβαίνει η αστυνομία για βίαιη διάλυση των συγκεντρώσεων. Δραπετεύει από τις φυλακές της Κέρκυρας ο Σήφης Βαλυράκης.

Ιούνιος

Οι φοιτητές συνεχίζουν τις προσφυγές τος στα Πρωτοδικεία για την αντικατάσταση των διορισμένων διοικήσεων. Η χούντα ασκεί πιέσεις φορολογικού χαρακτήρα στους προοδευτικούς εκδοτικούς οίκους (Διογένης, Κέδρος, Νέα Κείμενα, Κείμενα, Κάλβος κ.α.)

Ιούλιος

Ιδρύεται η Αντί – Ε.Φ.Ε.Ε., σπουδαστική παράταξη της Κ.Ν.Ε. Ανασχηματίζεται και πάλι η “κυβέρνηση” που αριθμεί πια 42 μέλη. Ο Παπαδόπουλος εκτός από “Αντιβασιλεύς” και “πρωθυπουργός” διατηρεί και τα “υπουργεία” Εθνικής Άμυνας, Εξωτερικών, Προγραμματισμού, και Κυβερνητικής Πολιτικής -όπως μετονόμασε το Υπουργείο Προεδρίας – ενώ διορίζει και 5 “υπουργούς ή υφυπουργούς” παρά τω “πρωθυπουργώ”. Συλλήψεις φοιτητών στη Θεσσαλονίκη (Χ. Δύκας, Χ. Ζαφείρης, Γ. Γουδέλης, Θ. Οικονόμου κ.α.)

Αύγουστος

Σε ομιλία του στο Αμερικανικό Κογκρέσο ο Πρόεδρος Ρ. Νίξον τονίζει την στρατηγική σημασία της “φίλης κυβέρνησης” της Ελλάδας για μια “βιώσιμη πολιτική προς διάσωση του Ισραήλ”. Ο υποψήφιος για το χρίσμα του δημοκρατικού κόμματος Μακγκόβερν θέτει στο πρόγραμμά του την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα. Σειρά εκρήξεων βομβών στην Αθήνα (ΓΣΕΕ, Πρεσβεία ΗΠΑ κ.α.) και στον Ασπρόπυργο. Συλλαμβάνονται και βασανίζονται στην ΕΣΑ ο Στάθης Παναγούλης και άλλοι αγωνιστές. Ζυμώσεις στο φοιτητικό κίνημα για την οργάνωσή του εν όψη της καινούργιας φοιτητικής χρονιάς.

Σεπτέμβριος

Κυκλοφορεί η ιδρυτική διακήρυξη της ΕΦΕΕ και η Πανσπουδαστική. Μεταγωγή όλων των πολιτικών κρατουμένων στις φυλακές του Κορυδαλλού. Η χούντα ανακοινώνει ότι οι πολιτικοί κρατούμενοι είναι 311 (294 καταδικασμένοι και 17 προφυλακισμένοι).

Οκτώβριος

Επεισοδιακές γενικές συνελεύσεις σε πανεπιστημιακές σχολές της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης της Πάτρας και των Ιωαννίνων, εν` όψει των φοιτητικών εκλογών που εξαγγέλλει η “Κυβέρνηση” μαζί με μέτρα διευκόλυνσης της φοιτητικής ζωής, για τις 10 Οκτωβρίου στα πλαίσια της προσπάθειας “φιλελευθεροποίησης” του καθεστώτος. Δίκη και καταδίκη αγωνιστών της “20ης Οκτώβρη”  (Γ. Σαγιάς, Ν. Μανιός, Ν. Χρυσανθόπουλος και Α. Μανωλάκη). Δίκη και καταδίκη τεσσάρων δυτικο-Γερμανών φοιτητών για συνεργασία για την “20η του Οκτώβρη”.

Νοέμβριος

Ο τρόπος διεξαγωγής των φοιτητικών εκλογών, της συγκρότησης των εκλογικών καταλόγων, της παραβίασης κάθε έννοιας δημοκρατικής νομιμότητας και των ανοικτών παρεμβάσεων του “Σπουδαστικού” γραφείου της Ασφάλειας, οδηγούν σε αποχή τα μέλη του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος σε όλη την χώρα και καταγγελίας τους , ως προϊόντων βίας και νοθείας. Παρά τις περί του αντιθέτου δηλώσεις του διορισμένου προέδρου της ΕΦΕΕ, του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών και του χουντικού ….Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου. Τη βία και νοθεία επιβεβαιώνει με απόρρητη έκθεση του και ο τότε “υπουργός” Παιδείας Ν. Γκαντώνας. Εξαίρεση δυο Σχολές του Πολυτεχνείου στην Αθήνα όπου γίνεται κατορθωτό να εκλεγούν φοιτητές αντίπαλοι του καθεστώτος. Οι άτυπες φοιτητικές Επιτροπές Αγώνα μετεξελίσσονται σε μερικές Σχολές και με εκλογές σε φυσική ηγεσία του Φοιτητικού Κινήματος. Διακόπτεται η αναβολή φοιτητών και καλούνται να καταταγούν στο στρατό (Γ. Παπαπέτρος, Ν. Καργόπουλος κ.α.). Ο Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών Λόρδος Κάρριγκτον επισκέπτεται επίσημα την Αθήνα, σε μια ακόμη προσπάθεια του καθεστώτος να νομιμοποιηθεί στη διεθνή πολιτική σκηνή.

Δεκέμβριος

Καταργείται ο Στρατιωτικός Νόμος και στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Αποβάλλονται για 20 ημέρες όλοι οι σπουδαστές της Σχολής Υπομηχανικών της Αθήνας και για 1 μήνα οι Υπομηχανικοί της Σχολής στη Θεσσαλονίκη. Μαζική υποστήριξη στον αγώνα των Υπομηχανικών από τους δημοκρατικούς υποψήφιους για τις φοιτητικές εκλογές και τους τοπικούς σπουδαστικούς συλλόγους. Αναβρασμός κινητοποιήσεις, παρεμβάσεις της αστυνομίας και της χωροφυλακής σε όλους τους φοιτητικούς και τοπικούς συλλόγους της χώρας. Συλλαμβάνεται ο Λ. Τζεφρώνης ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ Εσωτερικού. Ο Χαρίλαος Φλωράκης αναλαμβάνει την ηγεσία του ΚΚΕ.

1973

Ιανουάριος

Στις 21 η “Εθνική Κυβέρνηση” υπογράφει στρατιωτική συμφωνία με τις Η.Π.Α.. Από τις 18 ως τις 22, διεξάγεται η τρίτη δίκη της “Ελληνικής Αντίστασης” από για τη σχεδιαζόμενη απόδραση του Α. Παναγούλη. Κατάληξη η καταδίκη του αδελφού του Στάθη Παναγούλη και άλλων 10 προσώπων. Από τις 22 ως τις 29, διεξάγεται νέα δίκη της ηγεσίας του Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού ( Μπ. Δρακόπουλος, Μ. Παρτσαλίδης, Α. Παπαθανασοπούλου, Δ. Βολοβίνης, Γ. Αντωνίου, Ν. Δημάκος, Ζ. Βέη και Ρ. Χανελόρε) στο Πενταμελές Εφετείο Αθηνών. Η Χούντα σκληραίνει και πάλι τη στάση της απέναντι στο ογκούμενο καθημερινά φοιτητικό κίνημα. Στα τέλη του Ιανουαρίου σημειώνονται νέα επεισόδια στο χώρο του Μετσόβιου Πολυτεχνείου που οδηγούν σε αποχή των από τα μαθήματα, εισβολή αστυνομικών δυνάμεων και βίαια επεισόδια μέχρι την αίθουσα της Συγκλήτου Το Ε.Μ.Π. κλείνει με απόφαση της Συγκλήτου του. Ακολουθεί διαδήλωση διαμαρτυρίας φοιτητών και φοιτητριών ενώ επεισόδια σημειώνονται και στην Α.Σ.Ο.Ε.Ε. Ενεργοποιούνται τα Πειθαρχικά Συμβούλια των ΑΕΙ στα οποία παραπέμπονται φοιτητές και φοιτήτριες γιατί συνέτασσαν υπομνήματα για την κατάσταση των Πανεπιστημίων. Αρχίζει σε συνέχεια των “Δεκαοκτώ” και των “Νέων Κειμένων” να κυκλοφορεί το περιοδικό “Συνέχεια”.

Φεβρουάριος

Στις 8, επανεκλέγεται Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Στις 12 ο Γ. Παπαδόπουλος ως “υπουργός” Άμυνας, “πρωθυπουργός” και “Αντιβασιλεύς” υπογράφει το Ν.Δ. 1347, που του δίνει τη δυνατότητα να διακόπτει την αναβολή στράτευσης και να προχωρά στην άμεση στράτευση φοιτητών. Ακολουθεί η πρώτη επιστράτευση 91 φοιτητών διαφόρων σχολών. Στις 14, πραγματοποιείται βίαιη εισβολή αστυνομικών στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Η Σύγκλητος μπροστά στην κατάφωρη παραβίαση του Πανεπιστημιακού Ασύλου παραιτείται. Παραπέμπονται σε δίκη 11 Φοιτητές της ΑΣΟΕΕ.

Στις 16, νέες συγκρούσεις φοιτητών και αστυνομίας στη Νομική Αθηνών.

Στις 21 και 22, πραγματοποιείται η πρώτη κατάληψη Πανεπιστημιακού κτιρίου της Νομικής Αθηνών.  Η κατάληψη λήγει μετά από διαπραγματεύσεις με την Πρυτανεία. Μαζικές κινητοποιήσεις για τα φοιτητικά θέματα και με αιτήματα την κατάργηση των φασιστικών νομοθετημάτων της χούντας για την παιδεία. Παραπέμπονται φοιτητές (Παπασπύρου, Δεϊμέζης, Χατζηαργυρός, Κιούσης, Καραγιώργης, Καλαφάτη) με την κατηγορία ότι είναι μέλη του Ρ.Φ.. Στις 19, δικάζεται η οργάνωση Α.Α.Α. (Αντίσταση, Απελευθέρωση, Ανεξαρτησία) και καταδικάζονται οι Α. Μήνης και Σ. Παντελάκης. Στις 24, γίνονται συγκρούσεις φοιτητών και αστυνομίας στην Πολυτεχνική Θεσσαλονίκης. Οι επιστρατευμένοι φοιτητές προσφεύγουν στο Συμβούλιο Επικρατείας όπου και δικαιώνονται. Αποχή σε όλα τα ΑΕΙ της χώρας.

Μάρτιος

Στις 3, οι μητροπολίτες της Κύπρου υποκινούμενοι από την Χούντα της Αθήνας ,”καθαιρούν” παράτυπα τον Μακάριο από Αρχιεπίσκοπο. Στις 20, πραγματοποιείται δεύτερη κατάληψη του κτιρίου της Νομικής Αθηνών από περίπου 4.000 φοιτητές, από την ταράτσα του κτιρίου φωνάζουν συνθήματα και αναρτούν την λέξη ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.

Η συγκοινωνία διακόπτεται. Συγκροτούνται διαδηλώσεις στους γύρω δρόμους που μεταφέρουν για πρώτη φορά τον αντιδικτατορικό αγώνα στο κέντρο της πρωτεύουσας. Η κατάληψη διαλύεται βίαια μετά από εισβολή αστυνομικών δυνάμεων την νύκτα της 21ης, με την άδεια μάλιστα της Πρυτανείας. Στα επεισόδια τραυματίζεται βαριά ( χάνει το ένα του μάτι ) ο τέως βουλευτής της ‘Ενωσης Κέντρου και ποιητής Γιάννης Κουτσοχέρας. Ο Δικτάτορας Γ. Παπαδόπουλος συγκεντρώνει τους καθηγητές στην αίθουσα της Ακαδημίας και σε έναν παραληρηματικό λόγο – “εγώ κύριοι πιστολίζω”- απειλεί ανοικτά καθηγητές και φοιτητές, ενώ επιχειρεί να ρίξει την ευθύνη της εντεινόμενης φοιτητικής αναταραχής στους πρώην πολιτικούς αρχηγούς. Άπαντες οι παρευρισκόμενοι τον …χειροκροτούν.

Εμφανίζονται στις εφημερίδες υπογραφές συμπαράστασης στους φοιτητές από διανοουμένους, παλιούς πολιτικούς ακόμη και ιεράρχες και εκκλήσεις για Γενική Αμνηστία. Οι αντιδράσεις στο εξωτερικό εντείνονται. Η χούντα προχωρά σε άγριες μορφές καταστολής. Συλλαμβάνονται πέρα από φοιτητές και φοιτήτριες, σειρά δικηγόρων (Τ. Παππάς, Π. Κανελλάκης, Δ. Μπουλούκος, Κ. Αλαβάνος και Α. Βγόντζας), οι οποίοι βασανίζονται άγρια από την Ε.Σ.Α Οι συλλήψεις συνεχίζονται (Β. Τσουδερού, Δ. Τσάτσος, Π. Γαβαλάς κ.α.). Διακόπτεται η αναβολή και οδηγούνται στους στρατώνες δεκάδες φοιτητές . Οι φοιτητικές Επιτροπές αναδιαρθρώνονται για ευνόητους λόγους από φοιτήτριες και φοιτητές που έχουν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις.  Κυκλοφορεί το περιοδικό “Ξαστεριά” του συλλόγου Κρητών σπουδαστών. Στις 15 Μαρτίου το καθεστώς αποκτά διπλωματικές επαφές με την Λαϊκή Κίνα και έρχεται στην Αθήνα ο πρώτος Κινέζος πρεσβευτής.

Απρίλιος

Στις 5 ιδρύεται από το δικτατορικό καθεστώς η Ε.ΠΟ.Κ. ( Εθνικό Πολιτιστικό Κίνημα) με σκοπό να αποτελέσει ένα από τα κόμματα της προαναγγελθείσας νέας εποχής “πολιτικοποιησής” του καθεστώτος. Στις 7, η Χούντα αναγγέλλει ότι νομιμοποιεί την ίδρυση ανάλογων οργανώσεων. Στις 23 ο πρώην πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής προβαίνει σε αντιδικτατορικές δηλώσεις στην εφημερίδα “Βραδινή” η οποία αμέσως κατάσχεται από τη Χούντα. Ο Μακαρέζος επισκέπτεται επίσημα την Λαϊκή Κίνα και υπογράφει στο Πεκίνο τρεις οικονομικές συμφωνίες. Συγκεντρώσεις φοιτητών διαλύονται από την αστυνομία. Συλλήψεις και βασανιστήρια στην ΕΣΑ φοιτητικών στελεχών. Συλλαμβάονται από την ΕΣΑ οι Δ. Μαρωνίτης και Α. Πεπονής και ο Ι. Πεσματζόγλου.

Μάιος

Στις 21 εξαρθρώνεται η αντιστασιακή οργάνωση “Ε.Α.Ν.” και συλλαμβάνονται οι Ιπποκράτης Σαββούρας, κτηνίατρος, Ι. Ρούμπος, λογιστής και άλλα 8 άτομα. Στις 22 συλλαμβάνεται ο αξιωματικός Σπύρος Μουστακλής, μεταφέρεται στα κτίρια των Ε.Α.Τ.-Ε.Σ.Α. όπου βασανίζεται άγρια επί μέρες και όπου τον αφήνουν για πάντα παράλυτο και χωρίς φωνή.

Στις 22 και 23 , καταστέλλεται εν τη γενέσει του, κίνημα στο Ναυτικό αποκαλύπτοντας την έκταση της αναταραχής στους κόλπους των Ενόπλων Δυνάμεων αλλά και τα σαθρά θεμέλια του “στρατιωτικού” καθεστώτος. Κυκλοφορεί από τον Χ. Παπουτσάκη το πρώτο τεύχος του περιοδικού “Αντί” Η κυκλοφορία του περιοδικού απαγορεύεται.

Στις 25 εκδηλώνεται ανταρσία από το αντιτορπιλικό “Βέλος”.   Το πλοίο ενώ βρισκόταν κοντά στη Ιταλία συμμετέχοντας σε άσκηση του ΝΑΤΟ αποσπάται από την άσκηση και κατευθύνεται προς τις Ιταλικές ακτές όπου το 36μελές πλήρωμά του ζητάει πολιτικό άσυλο από τις Αρχές. Ο αντίκτυπος στο εξωτερικό είναι πολύ μεγάλος. Στις 30 η Ελλάδα και η Ανατολική Γερμανία ανταλλάσσουν Πρεσβευτές. Το καθεστώς συνεχίζει τις επαφές του με τις χώρες του ανατολικού μπλοκ προσπαθώντας να άρει την πλήρη Ευρωπαϊκή του απομόνωση. Συλλαμβάνονται και παραπέμπονται για παράβαση του Α.Ν. 509 στελέχη της οργάνωσης ΑΑΣΠΕ (Τσάρας, Νικολιδάκης, Δημακόπουλος κ.α.). Συνεχίζονται οι κινητοποιήσεις στο φοιτητικό χώρο.

Ιούνιος

Την 1η του μήνα ο Γ. Παπαδόπουλος, πραγματοποιεί την περίφημη “φυγή προς τα εμπρός”. Με “Συντακτική Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου” του, καταργεί τη “Μοναρχία”, καταγγέλλοντας το βασιλιά ως “κομματάρχη τυχοδιωκτών, χρεοκόπων, συνοδοιπόρων, δολιοφθορέων, και δολοφόνων”, αυτοανακηρύσσεται “Πρόεδρος της Δημοκρατίας” διατηρώντας και τα υπόλοιπα αξιώματα του “Πρωθυπουργού” και “υπουργού” Άμυνας. Στις 2 ο εξόριστος και “έκπτωτος” πλέον Βασιλιάς Κωνσταντίνος εκπέμπει για πρώτη φορά διάγγελμα κατά της Δικτατορίας. Στις 8 ο Παπαδόπουλος εξαγγέλλει τις βασικές αρχές του νέου πολιτεύματος και προκηρύσσει δημοψήφισμα για τη “Δημοκρατία”. Στις 10, παραιτούνται οι “υπουργοί” Παιδείας και Δημόσιας τάξης. Συγκροτείται υπό τον Παν. Κανελλόπουλο “Επιτροπή Δημοκρατικής Νομιμότητας” στην οποία συμμετέχουν παλαιοί αστοί πολιτικοί και παυθέντες δικαστές και διπλωμάτες, για την υποστήριξη του ΟΧΙ στις δημοψηφισματικές επιλογές του δικτατορικού καθεστώτος. Στην γραμματειακή της υποστήριξη μετέχουν μέλη του Φοιτητικού Κινήματος της Παντείου. Κυκλοφορεί διακήρυξη του Ρ.Φ.. Στην Πάτρα συλλαμβάνεται και καταδικάζεται για παράβαση του νόμου περί τύπου ο στρατηγός ε.α. Κ. Παπαγεωργόπουλος. Διαμαρτυρίες τοπικών συλλόγων φοιτητών για τη συνεχιζόμενη κράτηση στην ΕΣΑ του φοιτητικού κινήματος. Στο αναθεωρητικό δικαστήριο μειώνονται οι ποινές των έντεκα αγωνιστών του Ρ.Φ..

Ιούλιος

Στις 3, συλλαμβάνονται οι τέως υπουργοί Γ. Αβέρωφ και ο Π. Γαρουφαλιάς για συμμετοχή τους στο Κίνημα του Ναυτικού. Στις 15, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών (ΣΕΒ) με ανακοίνωσή του τονίζει ότι το ΝΑΙ στο δημοψήφισμα σημαίνει εγγύηση σταθερότητας, κοινωνικής ηρεμίας και οικονομικής ανάπτυξης. Είναι ο μόνος κοινωνικός παράγοντας που τάσσεται αυτόβουλα υπέρ του Ναι. Άλλωστε προς αυτούς ο Γ. Παπαδόπουλος είχε δηλώσει με την κυνικότητα που τον διέκρινε:” Αυτός ο τόπος ανήκει σε σας, που κοινωνικά στέκεσθε εις την κορυφήν της πυραμίδος, η οποία συγκροτεί αυτόν τον λαόν” Στις 16 ο Κ. Καραμανλής από το Παρίσι δηλώνει ότι το ΟΧΙ στο δημοψήφισμα δεν είναι υπέρ της Βασιλείας αλλά εναντίον του δικτατορικού καθεστώτος. Στις 21 ο αρχηγός του μικρού προχουντικού Κόμματος των Προοδευτικών Σπ. Μαρκεζίνης, είναι ο μόνος αστός πολιτικός που τάσσεται υπέρ του ΝΑΙ στο δημοψήφισμα. Στις 27 οι Π. Κανελλόπουλος και Γ.Μαύρος προβαίνουν σε δηλώσεις υπέρ του ΟΧΙ. Στις 29 Ιουλίου διεξάγεται το δημοψήφισμα το οποίο δίνει 77,20% υπέρ του ΝΑΙ και 21,7% υπέρ του ΟΧΙ . Εμφανίζονται μορφές πρώτων απεργιακών κινητοποιήσεων κυρίως Δημοσιογράφων αλλά και άλλων κατηγοριών εργαζόμενων όπως των οδηγών των ΗΛΠΑΠ, με αιτήματα κοινωνικής πρόνοιας. Στο συνδικαλιστικό χώρο εμφανίζεται μια νέα μορφή άτυπης οργάνωσης ,πολύ πιο δυναμική και σαφώς αμεσοδημοκρατική , οι Επιτροπές Αγώνα κατά τόπο δουλειάς σε αντιδιαστολή με τις διορισμένες συνδικαλιστικές “ηγεσίες”. Στις 30 ο Γ Παπαδόπουλος ανασχηματίζει την “Κυβέρνηση” του. Συνεχίζονται οι διαμαρτυρίες για την κράτηση σπουδαστών στην ΕΣΑ. Ακολουθεί νέο κύμα συλλήψεων φοιτητών.

Αύγουστος

Στις 9 με 10 , καταδικάζονται με βαρύτατες ποινές οι Ι. Σαββούρας και Ι.Ρούμπος καθώς και άλλοι 4 για συμμετοχή τους στην αντιστασιακή οργάνωση Ε.Α.Ν. Στις 13, ο Άρειος Πάγος απορρίπτει όλες τις ενστάσεις για πράξεις βίας και νοθείας στο Δημοψήφισμα. Στις 17 παραιτείται από Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων ο στρατηγός Οδ. Αγγελής, τη θέση του καταλαμβάνει ο στρατηγός Ζαγοριανάκος. Στις 19 ο Παπαδόπουλος ορκίζεται “Πρόεδρος της Δημοκρατίας” και ο Αγγελής ως “Αντιπρόεδρος”. Δίνεται νέο χρονοδιάγραμμα “εκδημοκρατισμού” του καθεστώτος και παραχωρείται γενική αμνηστία στους πολιτικούς κρατούμενους. Απονέμεται χάρη στο Αλέκο Παναγούλη και αίρεται ο Στρατιωτικός Νόμος. Παραγράφονται όλα τα αδικήματα που διέπραξαν τα ανακριτικά όργανα του καθεστώτος και τέλος απολύονται 39 φοιτητές που κρατούνταν στην Ε.Σ.Α. οδηγούμενοι όμως σε άμεση στράτευση. Παραιτείται ο “Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης” Μακαρέζος και οι “υφυπουργοί” Ι. Λαδάς και Αθλητισμού Κ. Ασλανίδης. Ο Λαδάς παραδίνοντας το “υπουργείο” μιλά ανοικτά για διαφθορά της “κυβέρνησης” και ότι αυτός “αποχωρεί από τον δημόσιο βίο με καθαρά χέρια”. Οι αντιδράσεις και η δυσφορία μεταξύ σκληροπυρηνικών χαμηλόβαθμων κυρίως αξιωματικών εντείνονται, ενώ παρατηρείται συσπείρωση γύρω από τον μόνο παραμένοντα στο στράτευμα από τους πρωτεργάτες της 21ης Απριλίου ταξίαρχο Δ. Ιωαννίδη τον οποίο ο Παπαδόπουλος θεωρεί απόλυτα πιστό στο πρόσωπό του.

Συλλαμβάνονται στη Θεσσαλονίκη και προφυλακίζονται οι φοιτητές Θ. Βασιλειάδης, Ελ. Χαλβατζής. Δίκη στο Πλημμελειοδικείο Πατρών οκτώ φοιτητών (Δ. Ταγκαλάρης, Β. Μουντράκης, Ν. Ηλιόπουλος, Δ. Δημητριάδης). Από την ΕΣΑ όπου κρατείται ο καθηγητής Νίκος Αθανασιάδης και καταδικάζεται. 69 άτομα παραπέμπονται για την ανταρσία στο ναυτικό (56 εν ενεργεία αξιωματικοί και οι Κ. Καραμανλής, Ευάγγελος Αβέρωφ κ.α.).

Σεπτέμβριος

Νέες φοιτητικές διαδηλώσεις εναντίον της αμερικανικής έμπνευσης Χούντας που ανέτρεψε την εκλεγμένη σοσιαλιστική Κυβέρνηση του Σαλβαντόρ Αλιέντε στη Χιλή. Οι τοπικοί σπουδαστικοί σύλλογοι συνεχίζουν τον αγώνα τους για κατάργηση των επιστρατεύσεων και του Ν.Δ. 1347 και Ν.Δ. 720. Διαδήλωση 1000 φοιτητών στο κέντρο της Αθήνας.

Οκτώβριος

Την 1η, Ο “Πρόεδρος της Δημοκρατίας” Γ. Παπαδόπουλος δίνει εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης στον Σπύρο Μαρκεζίνη ο οποίος υπόσχεται να κάνει εκλογές τον Φεβρουάριο του 1974. Ο κοινωνικός ιστός της χώρας βρίσκεται σε αναταραχή, συνεχείς διαδηλώσεις και απεργίες εργαζομένων κάθε κλάδου μαρτυρούν ότι το καθεστώς είναι ανίκανο να διαχειριστεί την κατάσταση με δημοκρατικοφανή μέσα και διαδικασίες. Μεγάλη συναυλία του Στ. Ξαρχάκου στο γήπεδο του Παναθηναϊκού καταλήγει σε αυθόρμητη φοιτητική διαδήλωση που διαλύεται με την αστυνομική βία . Άρνηση του Παπαδόπουλου και της “κυβέρνησης” Μαρκεζίνη να χρησιμοποιηθούν οι αμερικανικές βάσεις κατά την διάρκεια του αραβοϊσραηλινού πολέμου. Μαζικές διαδηλώσεις στα Μέγαρα κατά των απαλλοτριώσεων για διυλιστήριο Ανδρεάδη. Οι κινητοποιήσεις σε όλα τα ΑΕΙ της χώρας συνεχίζονται.

Νοέμβριος

Την 1η, οι φοιτητές με νέες μαχητικές διαδηλώσεις διεκδικούν ελεύθερες φοιτητικές εκλογές. Στις 4 διεξάγεται στο Α΄ Νεκροταφείο μνημόσυνο του Γεώργιου Παπανδρέου το οποίο μετατρέπεται σε ογκώδη, μαχητική διαδήλωση με ανοιχτά συνθήματα κατά του καθεστώτος. Ακολουθούν βίαιες συγκρούσεις με οδοφράγματα και πετροπόλεμο με την αστυνομία , γίνονται μαζικές συλλήψεις και παραπέμπονται στο Αυτόφωρο 17 άτομα. Στις 8, οι αρχές απαγορεύουν συγκέντρωση φοιτητών στη Νομική Σχολή. Την ίδια μέρα καταλαμβάνεται το Πολυτεχνείο. Αρχίζουν έντονες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας των κατοίκων των Μεγάρων για την αναγκαστική απαλλοτρίωση των κτημάτων τους για να γίνουν διυλιστήρια πετρελαίου από τον Ωνάση. Στις 12, πραγματοποιούνται παράλληλες συγκεντρώσεις φοιτητών σε όλες τις Σχολές. Στις 14, φοιτητές από όλες τις Σχολές της Αθήνας μαζεύονται στο χώρο του Πολυτεχνείου και αποφασίζουν κατάληψη. Στις 15, αρχίζουν διαδηλώσεις συμπαράστασης πολιτών, ενώ ξεκινά να εκπέμπει από το Πολυτεχνείο , ραδιοφωνικός σταθμός των “αγωνιζόμενων φοιτητών, των αγωνιζόμενων Ελλήνων”.

Τα μηνύματά του αναμεταδίδονται από σειρά ερασιτεχνικών ραδιοφωνικών σταθμών σε όλη την χώρα. Το σύνθημα “ΨΩΜΙ-ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ-ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ” κυριαρχεί.

Τα συνθήματα των συγκεντρωμένων παίρνουν καθαρά αντιχουντικό χαρακτήρα. Αντίστοιχες καταλήψεις πραγματοποιούνται στην Πολυτεχνική της Θεσσαλονίκης και στα Πανεπιστήμια Ιωαννίνων και Πατρών. Το κλίμα εξέγερσης γενικεύεται. Στους υπό κατάληψη Πανεπιστημιακούς χώρους συρρέουν μαθητές και εργάτες. Στις 16 οι διαδηλώσεις πληθαίνουν και γενικεύονται. Η συμπαράσταση στους έγκλειστους φοιτητές από κάθε κατηγορία πολιτών είναι πια ενεργή.

Γίνονται βίαιες συγκρούσεις σε όλο το κέντρο της πόλης με την αστυνομία. Απολογισμός: δύο νεκροί και πολλοί τραυματίες. Στις 17, τάνκς και μονάδες καταδρομών εισβάλλουν στο χώρο του Πολυτεχνείου σπάζοντας την κεντρική πύλη του ιδρύματος.

Ο ραδιοφωνικός σταθμός των φοιτητών σταματά να εκπέμπει. Αντίστοιχες εισβολές στρατού και αστυνομίας πραγματοποιούνται και στις άλλες Πανεπιστημιακές πόλεις. Οι νεκροί από τις συγκρούσεις είναι δεκάδες, οι τραυματίες εκατοντάδες. Βίαιες συγκρούσεις γίνονται ακόμη και μέσα στα νοσοκομεία. Πρώτος επώνυμος νεκρός ο μαθητής Διομήδης Κομνηνός. Για το θάνατό του καταδικάστηκε, μετά την πτώση της δικτατορίας, σε ισόβια ο χουντικός συνταγματάρχης Ν. Δερτιλής.

Χιλιάδες είναι οι συλληφθέντες. Κηρύσσεται και πάλι ο Στρατιωτικός Νόμος και απαγορεύεται η κυκλοφορία από τις 4 το απόγευμα.

Όλες οι αποφάσεις περνούν στα χέρια του αρχηγού Ενόπλων δυνάμεων στρατηγού Ζαγοριανάκου. Ιστορική έμεινε η φράση του, “αποφασίζομεν και διατάσομεν”. Σε ομιλία του ο “δοτός” – σύμφωνα με την δική του ορολογία – “πρωθυπουργός” Σπ. Μαρκεζίνης από το Πεντάγωνο προσπαθεί να πείσει ότι η “κυβέρνηση” του ελέγχει τις εξελίξεις και διακηρύσσει ότι “ο εχθρός δεν θα περάσει”. Στις 25, πραγματοποιείται ενδοχουντικό αντιπραξικόπημα με επικεφαλής τον Διοικητή της ΕΣΑ ταξίαρχο Ιωαννίδη. Ανατρέπεται και τίθεται σε κατοίκον περιορισμό ο αιφνιδιασμένος από το κίνημα Γ. Παπαδόπουλος και ο δοτός “πρωθυπουργός” του. Το “απριλιανό” διδακτορικό καθεστώς παραδίδεται αμαχητί στα σκληροπυρηνικά “παιδιά” του. Το αντιπραξικόπημα είχε σχεδιαστεί και η ημερομηνία εκδήλωσης του είχε αποφασιστεί από τον Αύγουστο. “Πρόεδρος Δημοκρατίας” ορίζεται ο μέχρι τότε διοικητής της ΑΣΔΕΝ στρατηγός Φαίδωνας Γκιζίκης και “Πρωθυπουργός” ο Α. Ανδρουτσόπουλος πρώην “Υπουργός Οικονομικών” της χούντας, ενώ πρώτος τη τάξει “υπουργός Προεδρίας” αναλαμβάνει ο υφυπουργός Τύπου της τελευταίας νόμιμης κυβέρνησης του Π. Κανελλόπουλου, Κων. Ράλλης. Κανένας στρατιωτικός δεν συμμετέχει σε αυτήν. Ο νέος “Πρόεδρος Δημοκρατίας” στο διάγγελμά του αποδίδει το ενδοχουντικό πραξικόπημα στο γεγονός ότι με την επιχειρούμενη πολιτικοποίηση η χώρα “παρεδίδετο εις τα αυτά σχήματα και υπετάσσετο εις τας αυτάς συνηθείας κατά των οποίων εξεγέρθησαν αι Ένοπλαι Δυνάμεις του Έθνους την 21η Απριλίου 1967”. Στο στρατοδικείο του Ρούφ κεκλεισμένων των θυρών καταδικάζονται δεκάδες αγωνιστές (Κ. Λιντσεντσάτος, Γ. Πολίτης, Δ. Αντωνακόπουλος κ.α.).

Δεκέμβριος

Ο Ιωαννίδης, χωρίς να εγκαταλείπει τη θέση του στο στράτευμα , παίρνοντας τον απόλυτο έλεγχο στα χέρια του, αποκλείει κάθε προσπάθεια πορείας εκδημοκρατισμού του καθεστώτος και καταργεί με συντακτική πράξη τις υπερεξουσίες του Προέδρου που πρόβλεπε το Σύνταγμα του Παπαδόπουλου. Παράλληλα αίρει την μονιμότητα ιδιαίτερων κατηγοριών ανώτερων Δημοσίων Υπαλλήλων και ανακοινώνει την δρομολόγηση διαδικασίας κάθαρσης ακόμη και εναντίον αξιωματούχων πρώην στρατιωτικών και πρώην “υπουργών” του Παπαδόπουλου. Ενώ διατάσσει το κλείσιμο των εφημερίδων “Βραδυνή” και “Χριστιανική”. Απόπειρα σιωπηρής πορείας για κατάθεση λουλουδιών στο Ε.Μ.Π. καταστέλλεται βίαια. Στις 14 εξαναγκάζεται σε παραίτηση ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Στις 31 η “Κυβέρνηση” Ανδρουτσόπουλου διατάσσει την απελευθέρωση των κρατουμένων για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Η ΕΣΑ αρνείται να εφαρμόσει την “απόφαση” και όσοι και όσες κρατούνται στα δικά της κρατητήρια δεν απελευθερώνονται. Καθολική αποχή φοιτητών από τα μαθήματα. Τα ΑΕΙ κλείνουν νωρίτερα για διακοπές. Δημοσιεύονται στο εξωτερικό τα ονόματα των μελών των δύο χούντων που κυβερνούν την Ελλάδα Γ. Αραπάκης, Δ. Αραπάκης, Δ. Μπονάνος, Δ. Ιωαννίδης, Ν. Ντερτιλής, Ι. Σπανός, Κ. Τριανταφύλλου, Γ. Στεακάκης, Λ. Λουκούτος, Σ. Κούτρας, Β. Παπαγεωργίου, Δ. Παπαγεωργίου, Λ. Καλούτσος, Κ. Κόκκινος. Αξιωματικοί και των τριών όπλων.

1974

Ιανουάριος

Στις 12, εκλέγεται Αρχιεπίσκοπος ο μέχρι τότε μητροπολίτης Ιωαννίνων Σεραφείμ. Το ανθρωποκυνηγητό συνεχίζεται. Εκατοντάδες φοιτητές κρατούνται και βασανίζονται στην ΕΣΑ και την Ασφάλεια, ενώ πολλοί  εξακολουθούν να κρύβονται. Ανοίγει ξανά το στρατόπεδο της Γυάρου. Ο καθηγητής της Φυσικομαθηματικής Γεωργίου εκτοπίζεται στη Γυάρο.

Φεβρουάριος

Εξαρθρώνονται κλιμάκια του Κ.Κ.Ε., της Κ.Ν.Ε. και της Αντί-Ε.Φ.Ε.Ε. στην Αθήνα. Ακολουθούν δεκάδες συλλήψεις. Η τρομοκρατία εντείνεται. Η ΕΣΑ κυριολεκτικά κυβερνά τη χώρα. Καταδικάζεται στο έκτακτο στρατοδικείο Αθηνών ο αγωνιστής Λ. Τζεφρώνης στέλεχος του ΚΚΕ Εσωερικού. Μαζικές συλλήψεις, 37 μέλη και στελέχη, του ΚΚΕ της ΚΝΕ και της ΑντιΕΦΕΕ (Α. Αμπατιέλλος, Ν. Καλούδης, Γ. Γιάνναρης, Κουτρουμπάς κ.α.)

Μάρτιος

Εκτοπίζονται στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Γυάρου όπου πολίτες όλων των τάξεων και πολιτικών πεποιθήσεων, ανάμεσα τους ο πρώην υπουργός Γ. Μαύρος, ο Γ. Χαραλαμπόπουλος στέλεχος του ΠΑΚ ο ηθοποιός Στ. Παράβας, ο φοιτητής Αν. Νεφελούδης κ.ά. Συλλήψεις αγωνιστών του ΚΚΕ της ΚΝΕ στη Θεσσαλονίκη. Συλλήψεις αγωνιστών της “Εργατικής Διεθνιστικής Ένωσης” στον Πειραιά.

Απρίλιος

Το κλίμα τρομοκρατίας συνεχίζεται. Στις 27 διώκεται ποινικά ο πρώην “Υφυπουργός της Κυβέρνησης” Παπαδόπουλου Συνταγματάρχης Μπαλόπουλος για τη υπόθεση λαθρεμπορίου σάπιων κρεάτων από την Αργεντινή.

Μάϊος

Ανακοινώνονται μαζικές συλλήψεις στο ΕΑΤ-ΕΣΑ μελών και στελεχών της ΑΑΣΠΕ και του ΕΚΚΕ (37 συλληφθέντες, 14 καταζητούμενοι, ανάμεσά τους Π. Στάγκος, Ν. Μπίστης κ.α.). Αρχίζει στο έκτακτο στρατοδικείο Αθηνών η “δίκη των κρεάτων”.

Ιούλιος

Στις 4 ο Πρόεδρος της Κύπρου Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ζητά από τον Γκιζίκη την ανάκληση των Ελλαδιτών αξιωματικών που υπηρετούν στην Κυπριακή Εθνοφρουρά. Στις 15 οι Ελληνικές Μονάδες και οι ελεγχόμενες από Ελλαδίτες αξιωματικούς μονάδες της Εθνοφρουράς στην Κύπρο προχωρούν σε πραξικόπημα εναντίον της Κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πρώτος στόχος τους η δολοφονία του Μακάριου. Ο στόχος δεν πετυχαίνει , παρά τις πρώτες ανακοινώσεις των πραξικοπηματιών. Ο Μακάριος διαφεύγει και από τον ραδιοφωνικό σταθμό της Πάφου απευθύνει διάγγελμα στον Κυπριακό λαό. “Πρόεδρο της Δημοκρατίας” τοποθετούν οι πραξικοπηματίες το πρωτοπαλίκαρο του Γρίβα, Ν. Σαμψών που παρέμεινε στην αρχή για 8ημέρες Στις 16 ο Μακάριος από την αγγλική βάση της Δεκέλειας φτάνει στο Λονδίνο από όπου καταγγέλλει την Χούντα των Αθηνών, ως άμεσα υπεύθυνη του πραξικοπήματος και της προσπάθειας φυσικής εξόντωσής του. Στις 20 ο τούρκικος στρατός εισβάλλει στην Κύπρο βάσει του σχεδίου . “Αττίλας”.

Στην Ελλάδα η Χούντα του Ιωαννίδη εξαγγέλλει γενική επιστράτευση σε μια κρίση πανικού. Η επιστράτευση αποδεικνύει την πλήρη αποδιοργάνωση του στρατού και την πλήρη αδυναμία του καθεστώτος να χειριστεί την κατάσταση που το ίδιο είχε δημιουργήσει. Στις 23 ο “Πρόεδρος” Φ.Γκιζίκης, μπροστά στην διεθνή απομόνωση και κατακραυγή της Χούντας, εξαναγκάζεται μετά από σύσκεψη με τους αρχηγούς των Επιτελείων , λόγω της κρισιμότητας της κατάστασης και της αυτοδιάλυσης της “κυβέρνησης” να συγκαλέσει συμβούλιο των “φαύλων και διεφθαρμένων” πολιτικών και των αρχηγών των επιτελείων, χωρίς την έγκριση του Ιωαννίδη. Μπροστά στο γενικό αδιέξοδο αποφασίζεται να αναλάβουν και πάλι την διακυβέρνηση οι παλιοί πολιτικοί υπό την ηγεσία του Π. Κανελλόπουλου Με επίμονη όμως παρέμβαση του πρώην υπουργού εξωτερικών των προδικτατορικών κυβερνήσεων της ΕΡΕ Ευάγγελου Αβέρωφ καλείται τελικά από το Παρίσι να επανέλθει στην Ελλάδα και να αναλάβει την Κυβέρνηση και την διαχείριση της κρίσιμης κατάστασης ο Κ. Καραμανλής. Εντωμεταξύ αρχίζουν μεγάλες αντιχουντικές διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας και ο Ιωαννίδης εξαναγκάζεται να αποδεχθεί τις εξελίξεις. Τη νύχτα της 24ης επιστρέφει από το Παρίσι με το αεροπλάνο του Γάλλου Προέδρου ο Κ. Καραμανλής. Τα ξημερώματα σχηματίζει Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Όλες οι πράξεις της Χούντας και το “Σύνταγμα” της, καταργούνται και επανέρχεται σε ισχύ το Σύνταγμα του 1952 εκτός των άρθρων για την μορφή του πολιτεύματος που θα κριθεί με δημοψήφισμα. Η Κυβέρνηση εθνικής Ενότητας διοικεί με Συντακτικές Πράξεις. Επιστρέφουν οι εξόριστοι της Γυάρου.

Αρχίζουν συνομιλίες στην Ελβετία των τριών εγγυητριών δυνάμεων Ανεξαρτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, Μ. Βρετανίας, Τουρκίας και Ελλάδος, για την επίλυση της πολεμικής έντασης. Ενώ συνεχίζονται οι συνομιλίες, η Τουρκία εξαπολύει τον “Αττίλα 2”, επεκτείνοντας την εισβολή και κατοχή εδαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι συνομιλίες σταματούν και η Ελλάδα σε ένδειξη αντίδρασης αποχωρεί από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Οι πραξικοπηματίες συλλαμβάνονται και εκτοπίζονται στη νήσο Τζια, μέχρι να οδηγηθούν, μετά από έκκληση πολιτών, σε δίκη. Νομιμοποιείται και πάλι το Κομμουνιστικό Κόμμα και εμφανίζονται νέα πολιτικά κόμματα στην πολιτική σκηνή.

Η δίκη και καταδίκη της χούντας

Προκηρύσσονται εκλογές για τις 17 Νοεμβρίου 1974 τις οποίες κερδίζει με συντριπτική πλειοψηφία, η Νέα Δημοκρατία το Κόμμα που ίδρυσε τον Σεπτέμβριο ο Κων. Καραμανλής. Ακολουθεί τον Δεκέμβριο δημοψήφισμα για τη μορφή του πολιτεύματος, η βασιλεία καταργείται οριστικά και εγκαθιδρύεται η Γ΄ Ελληνική αβασίλευτη Δημοκρατία. Το 1975 διεξάγεται η δίκη των πραξικοπηματιών που καταλήγει στις 23 Αυγούστου, στην καταδίκη των αρχιπραξιοπηματιών σε θάνατο. Την ίδια μέρα ο Πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής μετατρέπει την ποινή σε ισόβια κάθειρξη με την ιστορική υπόμνηση :”όταν λέμε ισόβια εννοούμε ισόβια”. Πρόκειται για την μόνη καταδίκη πραξικοπηματιών σε όλο τον δυτικό κόσμο.