Γράφει ο Παναγιώτης Λίβος

Σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο τα παραδοσιακά μεγάλα ΜΜΕ -τηλεόραση, ραδιόφωνο και εφημερίδες- έχουν πάψει να παίζουν τον ρόλο της ενημέρωσης και της αναφοράς ειδήσεων. Ξεφεύγοντας ιδιοκτησιακά από ανθρώπους του χώρου της δημοσιογραφίας και πηγαίνοντας σε χέρια μεγαλοεπιχειρηματιών, ή μεγάλων εταιρειών, έγιναν (μεταμορφώθηκαν) σε μια ακόμη επιχείρηση η οποία χρησιμοποιείται σαν όχημα άσκησης πίεσης προς τις κυβερνήσεις ώστε να παίρνουν αποφάσεις ευνοϊκές προς τις άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες του επιχειρηματία ή ομίλου επιχειρήσεων.

Έτσι, ο ρόλος της ενημέρωσης και της δημοσιογραφικής κάλυψης των γεγονότων και άρα η εικόνα της πραγματικότητας γύρω μας έπαψε να είναι τόσο διαυγής, αφού φιλτράρεται αναλόγως από το συμφέρον του ιδιοκτήτη του Μέσου. Είναι προφανές πχ ότι ένα άρθρο σε μια εφημερίδα δεν μπορεί να στρέφεται κατά των κακών επιχειρηματικών τακτικών του ιδιοκτήτη της είτε αυτό αφορά οικονομικά σκάνδαλα είτε την εργατική νομοθεσία κλπ. Και εδώ συμβαίνουν δύο πολύ άσχημα πράγματα που είναι δομικά στοιχεία της κοινωνίας μας: 1. Η αποδυνάμωση της δημοκρατίας και 2. Η κατευθυνόμενη «γραμμή» της είδησης προς όφελος αυτών που διαθέτουν το Μέσο.

Και τα δύο είναι αρκούντως επικίνδυνα. Το γεγονός πιά ότι τα ΜΜΕ έγιναν «διαμορφωτές» άποψης για την «κοινή γνώμη» και για το τί αυτή πρέπει (!) να πιστεύει, οδηγεί σε αλλοίωση του πολιτεύματος εφόσον εν δυνάμει μπορεί να κατευθύνει την ψήφο των πολιτών μέσα από ένα κλίμα τεχνητής πόλωσης προς κάποιον υποψήφιο, ο οποίος βεβαίως δεν προβάλλεται για τις πραγματικές του ιδέες και την πολιτική του, αλλά επειδή έχει αναλάβει την υποχρέωση, άμα της εκλογής του, να «ξεχρεώσει» την χάρη σε αυτούς που τον εξέλεξαν.

Επομένως, δεν μπορεί μια κυβέρνηση που έχει προέλθει μέσα από μια τέτοια διαδικασία να λειτουργήσει προς όφελος των πολιτών αλλά αυτό θα αποκαλυφθεί πολύ αργότερα και όταν η «ζημιά» έχει ήδη γίνει. Το ότι θα αποκαλυφθεί δε, είναι απολύτως σίγουρο, διότι με την χρήση της τεχνολογίας οι πολίτες τελικά θα μάθουν την αλήθεια, αλλά κυρίως θα «νιώσουν στο πετσί τους» την εφαρμογή μιας πολιτικής που δεν είναι προς το συμφέρον τους. Η κοινωνία άλλωστε δείχνει να καταλαβαίνει πολύ καλύτερα τις συνέπειες πολιτικών επιλογών όχι σε διανοητικό επίπεδο αλλά -απλά- τις συνέπειες που έχουν οι πολιτικές αυτές στην τσέπη τους. Και επειδή όπως είναι εύκολα κατανοητό δεν ταυτίζονται τα συμφέροντα της οικονομικής ελίτ -που τείνει σε μια σύγχρονη φεουδαρχία- με αυτά της κοινωνίας, είναι βέβαιο ότι αυτά θα βγουν στο φως.

Αυτή η πραγματικότητα στα ΜΜΕ παγκοσμίως που τελευταία χαρακτηρίζεται ως μεταδημοσιογραφία δεν αφορά μόνο τα ΜΜΕ. Είναι προφανές ότι έχει οδηγήσει και τις κοινωνίες σε μια μεταδημοκρατία που το βασικό της χαρακτηριστικό είναι ότι απομακρύνεται όλο και περισσότερο από βασικούς πυρήνες της Δημοκρατίας. Η ιδέα στην απλότητά της είναι πραγματικά επαναστατική: αφού δεν μπορούμε να καταργήσουμε το δικαίωμα ψήφου, αλλοιώνουμε τεχνητά την γνώμη των πολιτών/ψηφοφόρων μέσω των ΜΜΕ, οπότε ουσιαστικά έχουμε το αποτέλεσμα που θέλουμε. Η εκπαίδευση ανταποκρινόμενη σε αυτές τις «άνωθεν» επιλογές των οικονομικών και πολιτικών ελίτ (που η μία ζει σε σύμπνοια με την άλλη και οι δύο μαζί εις βάρος της κοινωνίας), έχει γίνει όλο και πιο μηχανική και περισσότερο λοβοτομημένη. Η έλλειψη κριτικής σκέψης και η αδυναμία έκφρασης δομημένου λόγου αρχίζει να γίνεται τόσο έντονη μεταξύ των αποφοίτων, ακόμη και των πανεπιστημίων. Μαθήματα που έπαιζαν σημαντικό ρόλο σε αυτή την κατεύθυνση είτε καταργήθηκαν είτε αποδυναμώθηκαν.

Η άμεση αντίδραση των πολιτών μέχρι στιγμής καταγράφεται στην δημιουργία «ανεξάρτητων» φωνών ειδησιογραφίας στο διαδίκτυο κυρίως και λιγότερο στην δημιουργία εφημερίδων-ραδιοφώνων και τηλεοπτικών σταθμών, αφού αυτά τα μέσα έχουν μεγάλο κόστος λειτουργίας και συνήθως η διαφήμιση δεν μπορεί να το καλύψει, ειδικά αν δέχεται συντονισμένο «πόλεμο» από τα καθεστώτα ΜΜΕ και τους επιχειρηματικούς κύκλους των ιδιοκτητών τους. Και εκεί όμως, επιχειρείται τελευταία μια προσπάθεια «νομικού ελέγχου» αυτών των προσπαθειών. Η επαγρύπνηση επομένως των πολιτών είναι επιβεβλημένη δεδομένου ότι συνθήκες -είτε πραγματικές είτε τεχνητές- ειδικών ή έκτακτων συνθηκών όπως η τωρινή υγειονομική «κρίση», ευνοούν στην νομοθέτηση νόμων που καταργούν ή αποδυναμώνουν συνταγματικά δικαιώματα και ελευθερίες & δικαιώματα που έχουν αποκτηθεί με αγώνες. Το «1984» είναι μυθιστόρημα και ενδιαφέρον βιβλίο για πολλούς. Σήμερα τείνει να γίνει πραγματικότητα. Ας επαγρυπνούμε λοιπόν!